رهبر حزب «وطن» ترکیه در روزنامه «آیدینلیک» از طرح محرمانه روسیه برای آینده خاورمیانه رونمایی کرد. اساس این طرح اوراسیایی بر همکاری راهبردی مسکو ـ آنکارا ـ تهران قرار دارد . در این طرح، روسیه قدرت اصلی است. همچنین ایران رهبری اتحادیه شیعی را برعهده دارد و ترکیه با اتکا به تصوف نقشی مهم در احیای اسلام سنتی ایفا می کند
حاصل طرح خاورمیانه بزرگ ایالاتمتحده برای منطقه، ترویج جداییطلبی قومی و وهابیگری و افراطگرایی بوده است.مبارزه با افراطگرایی دینی به بهانهای برای مداخله در امور خاورمیانه بدل شد و برای سازمانهایی مانند پ.ک.ک و پ.ی.د که در جبهه جنگ با افراطگرایان قرار گرفتند مشروعیت آفرید. با این وجود طرح آمریکایی خاورمیانه بزرگ شکست خورده و واشنگتن درصدد تدوین طرحهای جدیدی برای سلطه بر جهان اسلام از طریق بازآرایی نقشه منطقه برآمده است. زمانیکه دستگاههای اطلاعاتی روسیه از طرحهای جدید ایالاتمتحده آگاه شدند مسکو تصمیم گرفت که دیگر صرفا نظارهگر نباشد. از این رو کارشناسان نظامی-امنیتی و راهبردی و شخصیتهای مهم دولت روسیه دست به کار تدوین یک طرح جدید برای آینده منطقه زدند.
اهداف طرح روسیه عبارتند از: ۱- جلوگیری از تحقق طرح جدید آمریکا در خاورمیانه ۲- بهرهگیری از فرصت ناکامی طرح خاورمیانه بزرگ برای تحقق گزینه اوراسیاگرایی؛ ۳- پایان دادن به منازعات میان کشورهای منطقه و ایجاد جبهه واحد در برابر آمریکا؛ و ۴- محرومکردن آمریکا از متحدان منطقهایاش. سه ضلع طرح روسیه در عرصه بینالمللی، مسکو ـ آنکارا ـ تهران هستند. این ائتلاف سیاسی وجه عقیدتی نیز دارد و موجب اتحاد مسیحیت ارتدوکس، اسلام سنی و اسلام شیعی میشود. آنچه روسها را به اتخاذ این رویکرد رهنمون شد تجربه موفق آنها طی جنگهای چچن و استفاده از ظرفیت تصوف در مبارزه با وهابیت بود.
مطالعات این طرح به شکل محرمانه انجام شده است. اگرچه طرح هنوز صورت نهایی نیافته اما چارچوب کلی آن مورد تایید دولت روسیه است. پیشبینی میشود که با نهاییشدن و معرفی این طرح اوراسیاگرایانه متحدان سنتی آمریکا در منطقه (بهویژه اسرائیل، عربستان سعودی و قطر) در برابر یک دوراهی سرنوشتساز قرار میگیرند: باید اذعان کرد که تحقق چنین طرحی در سالهای گذشته اساسا شدنی نبود اما با دستاوردهای روند آستانه نه تنها تحقق آن ممکن مینماید بلکه ضروری بهنظر میرسد.
اقدامات ایالاتمتحده در منطقه از زمان به میان آمدن طرح خاورمیانه بزرگ تاکنون را میتوان چنین خلاصه کرد: در اوایل قرن بیست و یکم ایالاتمتحده با پشتیبانی اسرائیل سعی در تحقق طرح خاورمیانه بزرگ داشت و درصدد بیثباتکردن سراسر منطقه از شمال آفریقا تا ایران بود. تهاجم ایالاتمتحده به افغانستان و عراق به بهانههای واهی منجر به ظهور فرآیند گروههای تکفیری سلفی و تروریستی شد. این روند با وقوع بهار عربی که پیامد آن بازآرایی مرزها و سقوط رژیمهای سکولاری بود که سالهای سال از فعالیت اسلامگرایان تندرو جلوگیری میکردند شتاب گرفت. آمریکا از تغییر رژیم در تونس، مصر و لیبی پشتیبانی کرد و سپس نوبت به سوریه رسید؛ اما بازگشت روسیه به خاورمیانه چشمانداز ژئوپلیتیک منطقه را دستخوش دگرگونی جدی کرد.مسکو داعش را شکست داد، سوریه را آزاد کرد و برنامه نئوکانها برای به آشوبکشاندن خاورمیانه را متوقف کرد.
در این سند راجع به ایران نکاتی مطرح شده است: تاثیر ایران و نقش عامل شیعه در خاورمیانه در سالهای اخیر تقویت شده است. حکومت ایران اکنون در برابر مساله چگونگی تحقق مرحله دوم انقلاب شیعی قرار دارد. جغرافیای شیعه به غیر از ایران شامل عراق، سوریه، لبنان، یمن، بحرین و افغانستان میشود.
نویسندگان گزارش بر این باورند که با احیای تصوف میتوان نقطه اشتراکی بین جوامع اهل سنت در خاورمیانه ایجاد کرد و چه بسا همین کلید حل بخشی از مشکلات پیچیده خاورمیانه از جمله دستیابی به تفاهم میان اهل سنت، شیعیان و مسیحیان و همچنین مساله فلسطین، مساله کُردها و ایجاد وحدت ملی در افغانستان، عراق، لبنان و سوریه باشد.
بهنظر کارشناسان روسی، عربستان سعودی و دیگر پادشاهیهای خلیج فارس پس از شکست در سوریه در وضع بغرنجی قرار دارند. برخلاف اسرائیل عربستان سعودی در نظر آمریکا شریکی است که میتواند قربانی شود. از این رو چندان جای شگفتی نیست که آمریکاییها از تجزیه عربستان سعودی سخن بگویند.
توازن قوا در منطقه دگرگون شده و اکنون اسرائیل فرصت دارد تا با وانهادن اردوگاه آتلانتیکگرایی جایگاه خود را در چارچوب اوراسیاگرایی بیابد. مسکو ضامن امنیت ژئوپلیتیک اسرائیل [فلسطین] و همچنین حفظ جایگاه قدس بهعنوان یک شهر مقدس بینالمللی خواهد بود./دنیای اقتصاد