همدلی‌زنجان؛ ا همواره در تاریخ شهرها و قلمروها تاریخی مهم و کم اهمیت در هرجامعه ای وجود داشته است. با اهمیت یافتن یک شهر و منطقه به لحاظ سیاسی و اقتصادی یا فرهنگی شاهد رونق و افزایش جمعیت آن نیز بوده ایم.
از اینرو قلمروهای اولویت‌دار استقرار جمعیت یکی از مسائل مهم در توسعه جوامع محسوب می شود. استان زنجان در سند آمایش سرزمینی برای این موضوع اهداف و ضرورت های توسعه ای لازم را تعریف کرده است.
شهر زنجان در قلمروهای اولویت دار سند آمایش استان مورد توجه جدی قرار گرفته است. زنجان باهدف تقویت جایگاه آن در نظام شهری کشور و تبدیل به مرکزی برای جذب سرریز جمعیت و نیروی فعال مازاد استان‌های همجوار به‌ویژه کلان‌شهر تهران و شهرهای بزرگ منطقه در سند مورد توجه قرار گرفته است.
در سطح استان شهرهای متوسط وکوچک اندام با هدف تعادل کالبدی،کارکردی نظام سلسله‌مراتب سکونتگاهی مورد توجه قرار دارند و مراکز منظومه‌ها، مجموعه‌ها و مراکز حوزه‌های عمران روستایی به‌عنوان قلمروهای اولویت‌دار استقرار جمعیت روستایی با هدف تعادل بخشی به ساختار سلسله‌مراتبی سکونتگاهی روستایی خواهند بود.
در سند آمایش استان قلمروهای استانی با اولویت‌دار توسعه در بخش های مختلف کشاورزی، صنعتی و معدنی و خدمات تقسیم بندی شده اند. در قلمروهای اولویت دار توسعه فعالیت های بخش کشاورزی به محدوده های کشت دیم و آبی و زیرساخت های کشت کنترل شده و فعالیت های آبزی پروری توجه شده است.
محدوده های کشت دیم موجود در پهنه استان با تاکید بر حفظ منابع پایه در این بخش مورد تاکید قرار دارد. همچنین محدوده‌های کشت آبی موجود در پهنه استان، توسعه زیرساخت‌های کشت در محیط های کنترل شده (مجتمع‌های گلخانه ای) و فعالیت‌های آبزی پروری پشت دریاچه سدها در آن تعریف شده است.
قلمروهای اولویت‌دار توسعه فعالیت‌های صنعتی و معدنی
در این بخش شهرستان های ماهنشان ، زنجان و ابهر و تمامی شهرک‌های صنعتی در پهنه استان مورد توجه هستند.
قلمروهای اولویت‌دار توسعه فعالیت‌های بخش خدمات
باتوجه به اینکه در سال های گذشته همواره بخش خدمات مورد تاکید سیاستگذاران توسعه استان زنجان قرار گرفته تا سهم آن در تولیدناخالص داخلی استان افزایش یابد. در سند آمایش نیز این بخش مورد توجه جدی قرار گرفته است.
مطابق اهداف این بخش محور ابهر- زنجان ارائه خدمات فرا استانی و بین‌المللی و شهر زنجان اولویت استقرار خدمات برتر حمل‌ونقل بین‌المللی، صادرات و واردات، بازاریابی، گمرک، بورس و خدمات تجاری بزرگ‌مقیاس خواهد بود.
شهرهای زنجان، ابهر، خرمدره، هیدج، صایین قلعه، سلطانیه و قیدار برای حوزه خدمات مورد توجه قرار دارند. محور سلطانیه- قیدار- زرین رود برای استقرار خدمات پشتیبان بخش‌های کشاورزی و گردشگری در نظر گرفته می شود.
محور زنجان- دندی استقرار فعالیت‌های خدمات پشتیبان تولید صنایع معدنی و کانون‌های شهری مستقر در شهرستان طارم برای توسعه فعالیت‌های خدمات پشتیبان بخش کشاورزی خواهد بود.
مراکز شهری پرجمعیت استان برای استقرار خدمات سطح برتر، مراکز منظومه‌های روستایی برای استقرار خدمات پشتیبان تولید و خدمات تخصصی (خدمات مالی، اعتباری، بهداشتی، درمانی و فنی و حرفه‌ای)، مراکز مجموعه‌های روستایی استقرار خدمات پشتیبان تولید و صنایع تبدیلی و فراوری محصولات کشاورزی هستند.
شهرستان طارم توسعه انواع گردشگری طبیعی و تاریخی، شهرستان ماهنشان توسعه فعالیت‌های بوم‌گردی و زمین گردشگری، شهرستان خدابنده (غار کتله خور و بقعه قیدار نبی(ع)) متصل‌کننده جاذبه‌های تاریخی دارای شهرت جهانی(گنبد و ارگ سلطانیه) به جاذبه‌های گردشگری استان همدان(غار علی‌صدر)، شهرستان سلطانیه گردشگری تاریخی و بوم‌گردی، شهرستان زنجان گردشگری تاریخی، فرهنگی و مذهبی( شامل بازار، مردان نمکی و حسینیه و زینبیه اعظم ) خواهند بود.
قلمروهای نامناسب توسعه فعالیت و استقرار جمعیت
اما فارغ از قلمروهای مناسب برای استقرار جمعیت بخش قلمروهای نامناسب نیز در سند تعریف شده است. محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های ناشی از قوانین و مقررات ( از جمله حرایم رودخانه‌ها، حرایم امنیتی- حفاظتی و …) از جمله محدودیت ها هستند.
محدوده های منطبق بر مخاطرات طبیعی شامل زلزله خیزی بالا، لغزش، رانش وسیل خیزی در پهنه استان، دارای محدودیت برای استقرار جمعیت می‌باشد. این محدوده‌ها مشتمل بر بخش‌های شمالی شهرستان طارم، بخش‌هایی از غرب و جنوب شهرستان ماهنشان و محدوده‌هایی از جنوب شهرستان زنجان، ابهر، خرمدره، قیدار و ایجرود و سلطانیه انطباق یافته است.
قلمروهای دارای محدودیت توسعه فعالیت (کشاورزی، صنعت، معدن و خدمات)
بخش هایی از شهرستان طارم، شمال غربی، غرب و جنوب شهرستان زنجان و گستره هایی از شهرستان ماهنشان ، بخش‌های جنوبی و جنوب غربی شهرستان ایجرود و بخش‌های جنوبی شهرستان خدابنده به سبب فرسایش بالای خاک
محدوده‌های دارای پوشش گیاهی طبیعی با گرایش منفی شامل مراتع شهرستان طارم، ماهنشان، زنجان و خدابنده
قلمروهای دارای محدودیت به سبب ارزش‌های زیست‌محیطی به مساحت حدود ۵۰۰ هزار هکتار(حدود۲۳ درصد مساحت استان) در مناطق حفاظت شده(سرخ آباد و ماهنشان) و پناهگاه حیات‌وحش و منطقه شکار ممنوع استان
اراضی درجه ۱ و ۲ کشاورزی برای فعالیت‌های غیرکشاورزی
