۲۳ سال از تولد اتاق بازرگانی استان زنجان میگذرد و در این مدت یک نام بیش از هر چیز دیگری خودنمایی میکند. «جمیلی» از مرداد سال ۷۴ که نخستین انتخابات اتاق بازرگانی استان برگزار شد تا امروز که دوره ششم آن آخرین روزهایش را سپری میکند در رأس اتاق بازرگانی قرار دارد. از این شش دوره، چهار دوره با نام ابراهیم جمیلی عجین است و ۲ دوره آخر نیز به غلامحسین جمیلی رسیده تا راه عمو را ادامه دهد.
غلامحسین جمیلی اعتقاد دارد ثبات نام جمیلیها، اتاق بازرگانی زنجان را به ثبات رسانده و امروز بخش خصوصی استان را در جایگاه مناسبی قرار داده است گرچه این وسط کم نیستند کسانی که خلاف این ادعا را دارند و کلاً دور اتاقی را که جمیلی رئیس آن باشد خط کشیدهاند و هر چهار سال یکبار که انتخابات اتاق برگزار میشود، با کلی شک و شبهه وارد میدان بحث میشوند. از طرفی حرف و حدیثهای دیگر هم پشت سر اتاق زیاد است که شاید تنها پاسخ غلامحسین جمیلی را میطلبید.
شاید در حوزههای دیگر دوام یک نام را به حساب دیکتاتوری بگذارند اما در دنیای اقتصاد و تجارت داستان ماندن یا نماندن را جور دیگری تفسیر میکنند و به آن «ثبات» میگویند.
علمای اقتصاد که سرشان در حساب و کتاب است اعتقاد دارند شرط لازم برای توسعه، ثبات است، چه در شرایط و چه در مدیریت. اعتقاد این علما از آنجا نشأت میگیرد که بر این باورند، انسان محور تحولات است و باید برای تجربههایش ارزش قائل شد تا هر چیز را چند بار تجربه نکنیم و اگر در این میان «نام» تکرار شود عیبی ندارد.
یک ماهی طول کشید تا همه چیز دست به دست هم دهد و رئیس اتاق بازرگانی استان در طبقه چهارم ساختمان اتاق پای پاسخ به چند سؤال بنشیند. اینکه شش دوره حضور جمیلیها در ریاست اتاق بازرگانی زنجان را میشود به قول علما به حساب ثبات مدیریت گذاشت یا چیز دیگری؟ یا اینکه داستان حرف و حدیثهای انتخابات اتاق که هر چهار سال یکبار شدت میگیرند، چیست؟ آیا اتاق حیات خلوت دولتیهاست یا جمیلی قدرتش را از اتاق میگیرد؟
گفتوگوی یک ساعته با غلامحسین جمیلی را در ادامه میخوانید:
از اتاق بازرگانی بهعنوان پارلمان بخشخصوصی کشور یاد میکنند. از ویژگیهای پارلمان وجود همه نگرشها و گرایشهای فکری برای کسب نتیجهای فراگیر و درست است. آیا در نمایندگی پارلمان بخشخصوصی در استان همه گرایشهای فکری و سلیقهها حضور دارند؟
گفتوگویی که با من دارید، مصاحبه است و ناخوداگاه مصاحبهشونده سعی میکند با احتیاط صحبت کند اما میخواهم قدری احتیاط را کنار بگذارم و راحتتر حرف بزنم.
تصور من این است که ارزیابی یک فرآیند و یک عملکرد و بررسی یک تاریخچه میتواند بهترین سند و گواه درباره اثربخشی و انجام تکالیف آن باشد. این ارزیابی معمولاً باید خارج از سیستم انجام شود اما امروز بهعنوان کسی که مسئولیت اتاق بازرگانی استان زنجان را بر عهده دارم، میگویم چیزی که در شش سال گذشته رخ داده یک تغییر رویکرد محسوس در اتاق بازرگانی استان است.
از این جهت که شاید در گذشته مرزبندیهایی بین افراد در زمینههای مختلف وجود داشت اما ادعا میکنم در چند سال اخیر تمام این مرزبندیها برداشته شده و شاید در برخی موارد این مرزها به طور کامل از بین نرفتهاند. حصاری که قبلاً وجود داشت دیگر پیوسته نیست و قطعهقطعه شده است.
اما اظهارنظرها و رفتارهای برخی فعالان اقتصادی این ادعای شما را زیر سؤال میبرد.
برای این حرفم مدرک دارم. سطح تعامل اتاق بازرگانی با حاکمیت جایگاه خاصی دارد و امروز اتاق به جایگاهی رسیده که حاکمیت کاملاً این مدار به هم پیوسته را میبیند. وقتی چنین فضایی وجود دارد و به ادعای اعضا دسترسیها کاملاً آسان شده، انعکاس مطالب سریع، موضعگیریها شفاف و بدون ملاحظهکاریست و بسیاری مسائل دیگر، میتوان گفت اتاق بازرگانی توانسته نقش بزرگتری خود را در تشکیلات غیردولتی و بهعنوان پارلمان بخش خصوصی داشته باشد.
اساساً کسی میتواند ادعای بهرهمندی از ظرفیتی را داشته باشد که ابتدا آن ظرفیت را به رسمیت بشناسد. شرط اساسی برای برآورده شدن انتظارات از پارلمان بخشخصوصی این است که هویت و همه ارکان آن را به رسمیت بشناسد.
این گفته شما بدین معنیست که عدهای اتاق بازرگانی استان یا مدیریت شما بر این مجموعه را قبول ندارند. شما ادعای عملکرد قابل قبول دارید در حالی که به نظر میرسد همه فکرها در اتاق حضور ندارند.
من اینطور فکر نمیکنم. مشکل جایی پیش میآید که ما مناسبات فردی را به مناسبات گروهی ترجیح میدهیم و مشکلات فردی را به همه فعالیتها تعمیم میدهیم. قبلاً هم گفتم وقتی کسی ادعا میکند که مجموعهای را قبول ندارد، نمیتواند از آن مجموعه انتظار خاصی داشته باشد.
نمونه بارز این موضوع برخی فعالان حوزه سربوروی در استان هستند که در اتاق حضور ندارند و همیشه از سیاستهای اتاق شکایت کردهاند. این موضوع ادعای شما را زیر سؤال نمیبرد؟
وقتی در مورد سربوروی حرف میزنیم چند مشکل اساسی داریم. یکی از مشکلات این است که وقتی زمینه فعالیت شخصی من سربوروی است، زمانی که اتاق به صورت برجسته موضعگیری کند این شبهه پیش میآید که جمیلی تمام تمرکز خود را روی سربوروی گذاشته چون خودش هم ذینفع است. در نتیجه سعی میکنیم از مواردی که جمعیت کمتری را در بر میگیرد پرهیز کنیم.
ما تشکیلاتی به نام انجمن سربوروی ایران داریم که اندازه ملی دارد. ما در اتاق کمیته سربوروی، کمیسیونها و انجمنها و خانه معدن داریم و قطعاً هر کس نظری برای بهبود وضعیت واحدهای استانی داشته باشد مسیر برای همه باز است.
من مثل شما فکر نمیکنم. نمیتوانیم دنبال حضور ۱۰۰ درصدی باشیم و هیچ وقت همه چیز کامل نیست. گاهی نقصهایی وجود دارد که اتفاقاً در مواقعی همین نقصها قشنگ هستند.
از جمله مواردی که در این زمینه مطرح میشود، نحوه توزیع خاک معدن انگوران است. سازمان صنعت و معدن استان سازوکار خاصی برای این تقسیم دارد. یکی از مسائل مجهول در این مورد به شخص شما اشاره دارد و دست داشتن در چگونگی تقسیم این خاک. بهطوری که جمیلی با استفاده از قدرت اتاق بازرگانی برای مجموعههای خود خاک بیشتری از معدن را اختصاص میدهد.
این شایعه است و مدرک و پایهای ندارد. در این مورد چند نکته میگویم. اگر این بحثها صحت داشت و حتی یک گمانهزنی بود بسیاری از دستگاههای نظارتی و کنترلی تاکنون برخورد کرده بودند.
آیا شرکتهای صوری و کاغذی وجود دارند که خاک آنها به مجموعههای آقای جمیلی میرسد؟
هیچ مجوزی وجود ندارد که در پس آن کارخانهای نباشد. من حاضرم به اتفاق هر کسی که علاقه دارد پروندههای بهرهبرداری را با کارخانهها نشان دهم. وقتی پروسه تولید از ابتدا تا انتها مستقل از واحد دیگر است نمیتوان قبول کرد ادعای مطرح شده درست باشد.
یعنی در حد گمانهزنی هم قبول ندارید؟
من جدولی دارم که حاضرم در هر جایی ارائه کنم. این جدول شامل حقوق و دستمزد برای یک سال است. شامل هزینههای تأمین اجتماعی و مالیات هم میشود. همه این مدارک به تفکیک وجود دارد و عددسازی نیست. یکی از این شاخصها هزینه برق مصرفی است. خاک دریافت شده برای تبدیل به محصول به خیلی چیزها نیاز دارد از جمله محل و أدرس و برق. اعداد و ارقام این کارها گویای واقعیتهای زیادی است.
سهم صنعت را توانایی نشان میدهد. رقابتپذیری است که اجازه میدهد شما جایگاه خودتان را بالا و پایین کنید. هرکسی بیشتر فعالیت و ریسک کند سهم بیشتری میبرد.
در همین راستا عنوان میشود سهم خاک مجموعه معتبری مانند کالسیمین در طول ۱۵ سال گذشته کاهش یافته و سهم مجموعه شما به همین اندازه افزایش دارد.
سهم کالسیمین کم نشده و به اندازه سابق است و کمشدن سهم آن فرافکنیست. اگر این اتفاق میافتاد همه شرکتهای وابسته به کالسیمین دچار مشکل میشدند. نارضایتی همیشه وجود دارد اما مهم این است که مجموعههای زیادی از خدمات مجموعه من استفاده میکنند. نظر چند نفر را نمیتوان به همه تعمیم داد.
چنین برداشتی وجود دارد که نام جمیلیها با اتاق بازرگانی زنجان عجین شده است و گفته میشود جمیلیها اتاق را در دست دارند. از روزی که ابراهیم جمیلی بود تا امروز که غلامحسین جمیلی حضور دارد، احساس میشود اتاق دست جمیلیهاست.
این خوب است یا بد؟
طبیعی است از نظر کسانی که به این رویه انتقاد دارند و با توجه به قدمت این اتفاق، بد باشد و انتقاد جدی داشته باشند.
اینطور نیست. فرآیند اتاق بازرگانی زنجان و سازوکار مدیریت و مجموعه آن کاملاً شفاف، واضح و به لحاظ قانونی و اجرایی در دسترس است.
همه چیز در اتاق زنجان رویکردی مشارکتی و جمعی دارد. اتاق بر اساس قانونی تشکیل شده ظرفیتهای آن را از پیش تعیین کرده است. تا امروز که با شما صحبت میکنم از ظرفیتهای شخص خودم برای کارهای اتاق استفاده نکردهام و تمام تصمیمگیریها را با هیئت نمایندگان اتاق به اشتراک گذاشتهام تا تصمیم جمعی بگیریم. وقتی چنین مواردی مطرح باشد تمرکز بر روی یک فرد درست نیست. سقف اختیارات مالی من در اتاق مشخص است اما استفاده نکردهام و به اشتراک گذاشتهام. برای همه گفتههایم سند دارم.
علیرغم اظهارنظرهایی که ادعا دارند انتخابات اتاق مشکل دارد، میخواهم بگویم بهتر است به انتخاب دیگران احترام بگذاریم و این کار را یاد بگیریم.
شما باید عملکرد را ببینید. ادعا دارم از بدو تأسیس اتاق تا امروز خدمات زیادی در استان حتی در ابعاد محلی توسط اتاق بازرگانی اسان پایهریزی شده است و سود آن هم به مردم میرسد. کمی بیانصافی است که این همه دستاورد را متوجه یک فرد دانسته و در نهایت آن را هم ایراددار بدانیم. این مسائل هم از خصومتهای شخصی سرچشمه میگیرد و اساس خاصی ندارند.
به نظرتان این طبیعی نیست وقتی نامی مدتها در رأس مجموعهای تکرار میشود، از بیرون نگاه خاصی به آن مجموعه پدید میآورد؟
این حرفتان را نمیپذیرم. خودمان همیشه از بخشهای دولتی این انتقاد را داریم که مدیران را سریع و بدون دادن فرصت تغییر میدهند. اساس و لازمه موفقیت در یک مجموعه، شناخت از آن مجموعه، داشتن برنامه، اجرا و پیگیری و ارزیابی مداوم است.
اتفاقاً یکی از دلایل موفقیت در هر مجموعهای ثبات مدیریت است. من موافق این نگاه نیستم. متأسفانه خصومتهای فردی را در مواردی نشان میدهیم. باید بپذیریم که با داشتن بعضی ابزارها چه کار کردهایم که انتظار داریم بقیه آن کار را انجام دهند.
ابتدا باید تعهدات فردی را درست انجام دهم و بعد منتظر باشم دیگران در ابعاد ملی درست فعالیت کنند. ما هنوز در نگاه خودمان اشکال داریم اما دیگران را قضاوت میکنیم.
پولدار هستید؟
نه.
یعنی رئیس اتاق بازرگانی استان زنجان و فعال حوزه سربوروی پولدار نیست؟
نیستم.
به نظر شما چند درصد مردم این ادعا را باور میکنند؟
بیرون از اتاق خیلی چیزها میگویند که واقعیت ندارد. سرمایه و پول با هم فرق دارند. پیش از آنکه خودم را سرمایهدار مالی بدانم، سرمایهدار اجتماعی میدانم. سرمایه مالی که دارم در جهت اشتغال و صنعت کشور به کار میرود. خوشبختانه همه آن چیزی که بهعنوان انتفاع مالی دریافت میکنم صرف سرمایهگذاریهای جدید میشود. این ادعا هم فقط یک ادعاست. سرمایه با آن منظوری که از پول بسیار زیاد حکایت میکند، ندارم.
گفته میشود اتاق بازرگانی زنجان حیاط خلوت دولت در دورههای مختلف است. این بحثها در زمان استاندار سابق پررنگتر بود. آیا اتاق بازرگانی با سیستم دولتی بده بستانهای خارج از عرف دارد؟
از شنیدن این بحثها هم خوشحال میشوم و هم ناراحت. ناراحت از این که چرا بدون مطالعه و حتی یک نشانه به این بحثها میپردازند. شاید این حرفها پشت سرم گناهانم را سبکتر کند.
من خودم را همیشه در مقام شاگردی در مقابل همه قرار دادهام و این موضوع در مورد آقای انصاری (استاندار سابق) برجستهتر بود. اعتراف میکنم چیزهای باارزشی از ایشان در زمان استانداری یاد گرفتهام. اتفاقاً اعتراف میکنم دوران استاندار گذشته از شفافترین دوران اتاق زنجان با مجموعه دولت در میان همه اتاقهای کشور بود.
چند بار به همراه اقای انصاری در کسوت رئیس هیئت تجاری استان به کشورهای دیگر رفتیم و در همه این موارد هزینههای خودشان را پرداخت کردند و اتاق هیچ وقت هزینهای در این موراد برای استاندار پرداخت نکرد.
وقتی گفته میشود حیاط خلوت، این موضوع تداعی میشود که جریانهای پولی و مالی در اتاق وجود دارد در حالی که هزینهها، درآمدها و کلیه بودجه اتاق توسط حسابرسان اتاق ایران و دستگاههای دیگر کاملاً بررسی میشود. حتی اگر یک مورد هزینه خارج از تکالیف اتاق برای هر جایی بیابید، جایزه دارید.
آیا اتاق بازرگانی به دستگاههای دولتی خدماتی را ارائه میدهد تا در قبال آن رانت دریافت کند؟
اتاق کاملاً از سوی ادارهکل امور مالیاتی استان کنترل و همه هزینهها و فاکتورهای آن بررسی میشوند. پیوند دادن موضوعهای کلان استان به منفعتهای شخصی خصمانه است. بهترین راه برای اثبات حرفهایی که زدم مصداقی حرفزدن درباره مواردی است که مدعیان شبهاتی در مورد آنها دارند.
اگر ریاست اتاق بازرگانی را از غلامحسین جمیلی بگیرند باز هم قدرت و نفوذ فعلی را دارد؟
من از قِبَل اتاق قدرتی ندارم. قدرت من به خاطر صراحت و روراستی است. وامدار کسی، جایی یا گروهی نبودهام. چیزی را که بهعنوان باور ذهنی داشتم، دنبال کردهام.
پس قبول دارید که بانفوذ هستید؟
بدون اتاق هم همین رفتار را از من میبینید و همان جمیلی هستم.
جایی که ریسک سرمایهگذاری بالا باشد. سرمایه و سرمایهگذار نمیمانند. بهعنوان یک سرمایهگذار قصدی برای رفتن دارید؟
تحت هیچ شرایطی نمیروم.
شاید دلیلش این باشد که جای دیگر کارهایی را که اینجا میتوان انجام داد، نمیتوانید انجام دهید یا این جا چیزهایی دارد که جای دیگر ندارد؟
به نظرم بهتر است مسائلی را که از سوی چند نفر دنبال میشود به یک مطالبه عمومی تبدیل نکنیم. اگر قرار به لشگرکشی باشد هستند کسانی که عکسالعمل مناسب نشان دهند.
شما برای همان چند نفر هم پاسخی ندارید؟
حتماً پاسخ دارم. دلیل نرفتن من از این استان و کشور مسائل مالی نیست. من به اینجا علاقه دارم و خودم را مدیون مردم و شهر میدانم. به هر حال مسائلی هست که باید در گفتن آنها ملاحظه کرد.
منبع؛ صدای زنجان