این روزها در کنار تمام تب و تاب های اقتصادی که گریبان مردم شهر زنجان را گرفته و طلا و ارز برای سبقت از یکدیگر باز به رقابت افتاده اند، موضوع طرح جامع شهر زنجان تبدیل به کلید واژه مهم این روزهای فضای رسانه ای زنجان شد و حال اعضای شورای یکی پس از دیگری یادداشت هایی در این خصوص منتشر می کنند.
اینکه طرح های جامع شهری طرح های منسوخی در سطح دنیا است اما در ایران همچنان تهیه و اجرا می شود بحثی نیست اما همین طرح جامع هایی که برای شهرهای کشور تهیه و اجرایی و یا بهتر بگوییم عمدتا “کپی” می شود، چقدر منطبق با واقعیت های شهرها مطالعه بشود، خود یک موضوع حائز اهمیت است.
طرح جامع شهر زنجان بعد از اعمال نظر شورای اسلامی شهر زنجان باید مصوبات استانی را اخذ کند و بعد از آن باید مورد تصویب شورای عالی معماری-شهرسازی قرار بگیرد و سپس در شهر زنجان عملیاتی شود. اما سوال کلیدی در این خصوص این است که این طرح به چه میزان منطبق بر واقعیت های معماری و شهرسازی و اقتصاد شهری زنجان است؟
قبل از هرچیز باید گفت که متاسفانه طرح جامع و یا تفصیلی شهر زنجان متاسفانه همچون بسیاری از طرح های مهم که سیاست گذاری و راهبردهای توسعه شهر در آن تعریف شده دور از دسترسی عموم مردم قرار دارد و مشخص نیست چرا باید این طرح ها همچون نامه های طبقه بندی شده(محرمانه) تلقی شوند!
آیا بهتر نیست برای تحلیل و بررسی مناسب، این طرح های حیاتی در اختیار رسانه ها قرار گیرد؟ آیا مردم نسبت به آینده شهر خود نامحرم هستند؟ شاید هستند که رویکرد فعلی در شهر زنجان وجود دارد! با این حال توجه به چند نکته حائز اهمیت است.
نخست اینکه در سال های گذشته نگارنده چند موضوع مهم را به عنوان چالش های توسعه شهر زنجان طرح و نسبت به آن هشدار داده ام که البته متولیان عنوان کردند که در طرح جامع سیاست هایی برای بهبود وضعیت و برون رفت از مشکلات را تعریف خواهند کرد. امروز که نگارنده و عموم مردم از جزئیات طرح جامع مطلع نیستند و اعضای شورای اسلامی شهر زنجان نیز فقط نظرات شخصی خود را در جلسه رسمی و علنی عنوان کردند، یادآوری برخی نکات ضروری است.
شهرک پونک به عنوان یکی از پرتراکم ترین شهرک های مسکونی در شهر زنجان شناخته می شود که موشکافی دلایل جانمایی این حجم از مسکن مهر و وضعیت سطح سرانه ها و… در این مجال نیست، قرار شد در طرح جامع نسبت به کاهش چالش های آن راهبردهایی تعریف شود.
شهر زنجان به برخی دلایل منطقی و غیرمنطقی یک توسعه نامتوازن را تجربه کرده، به گونه ای که امروز توسعه شهر در شرق و شمال شرق با سرعت بالایی محقق شده و می شود و ارزش افزوده زمین و ساختمان در آن بالا است، اما غرب شهر زنجان چهره محروم و غم زده دارد. طرح جامع شهر زنجان چه راهبردی برای توسعه متوازن در شهر زنجان دارد؟
سیاست و راهبرد مسئولان در خصوص باغات جنوب شهر زنجان چیست؟ برنامه و سیاست های توسعه ای برای زنجانرود و جاذبه های تاریخی در آن کدامند؟ چالش های زیست محیطی شهر زنجان کدامند و مهم ترین تهدید زیست محیطی در زنجان چه بوده و برنامه های تدوین شده در این خصوص کدامند؟
در شرایط فعلی ظاهرا دغدغه و مناظره اعضای شورای اسلامی شهر زنجان محدوده شهر، فیش(زمین) برخی تعاونی و… است و اینکه کدام داخل محدوده باشد یا اصلا باشد و نباشد و یا راه و شهرسازی زمین هایی برای ساخت مسکن مهر به محدوده اضافه کرده یا نکرده، محدود شده است.
حداقل از کارشناسان حوزه شهرسازی شورای اسلامی شهر زنجان این انتظار می رود، که علاوه بر توجه به تراکم جمعیتی نفردر هکتار شهر و توجیحات در خصوص نیاز نبودن افزایش محدوده شهر و مباحث اینچنینی در خصوص راهبردهای مهم توسعه شهر زنجان نیز حساسیت لازم را داشته باشند و توضیحاتی مبسوط در خصوص جزئیات طرح جامع ارائه دهند حتی اگر مسئولان دولتی تمایلی برای آن ندارند.
طرح جامع، برنامه ای است که به صورت راهنما عمل می کند و خط مشی کلی سیاست های توسعه شهری را تعیین می کند. در نقشه های طرح جامع محل استقرار و توزیع کاربری های شهری عمده (مثل کاربری های آموزشی، بهداشتی و فضای سبز)، تراکم های جمعیتی، حدود حریم ها و محدوده های شهری (موجود و پیشنهادی) و مسیر توسعه آینده شهر، توسط علایم و رنگ ها نشان داده می شوند.
گزارش طرح جامع نیز حاوی اطلاعاتی درباره اوضاع جغرافیایی، اقتصادی و اجتماعی شهر، ضوابط و مقررات کاربری اراضی، شبکه معابر و تاسیسات زیرساختی است. با این اوصاف مسئولان و متولیان پاسخ دهند که اطلاعات اقتصادی و اجتماعی شهر زنجان چیست، سناریوهای توسعه شهر زنجان کدامند و اگر قرار بر یک توسعه پایدار در شهر زنجان داریم برنامه تدوین شده برای آن چیست؟
