در دنیای کنونی شهرها و کلان شهرها به طور فزاینده ای به جای کشورها به قهرمانان اصلی نقش آفرینی بین مناطق جغرافیایی مختلف تبدیل شده اند. رقابت بین شهرها در جهت ایجاد اعتبار به عنوان بهترین انتخاب برای گردشگران، سرمایه گذاران، دانشجویان و افراد با استعداد گسترش یافته است و شهرها باید برای پیشی گرفتن از رقبا، برمزیت های رقابتی و تناسب آنها با گروه های مذکور، تمرکزی بیش از پیش داشته باشند. یکی از ابزار های قابل رقابت در این شبکه، برخورداری از “برند شهری” معتبر است. “برند شهری” بر عناصر بسیار متنوع یک شهر از جمله هویت تاریخی، موقعیت جغرافیایی، ویژگی های اجتماعی، نمادهای تمدنی، فعالیت های تجاری، امکانات رفاهی و تفریحی، مناسبات بین المللی و تصاویر رسانه ای یک شهر یا ترکیبی متنوع از این عناصر متکی است. برند سازی شهری تلاش برای طراحی، شکل دهی، و یا تغییر تصاویر ذهنی مخاطبان است که با تمرکز بر جذابیت ها و پتانسیل های منحصر به فرد یک شهر، امکان ارزش آفرینی برای دارایی های مشهود و نا مشهود شهرها را فراهم می سازد.

تعریف جایگاه مدیریت شهری در نظام برنامه ریزی کشور و آمایش سرزمین به منظور تعیین و تقسیم وظایف شهری، تغییر دیدگاه نسبت به برند، کاهش رانت و افزایش فضای رقابتی و ظرفیت علمی، مطالعاتی و اجرایی شهرها از زمینه های علمی برند سازی است. همچنین منابع مالی و اجتماعی شهر، محیط سیاسی و نهاد های مساعد و نیز دولت تسهیل گر، جزء شرایط مداخله گری است که حمایت یا عدم حمایت آن ها نقش تعیین کننده در موفقیت یا عدم موفقیت برند سازی شهری دارد.

مسئله ای که در حال حاضر با آن مواجه هستیم این است که علی رغم این که یکی از عوامل موثر بر بهبود کیفیت زندگی، جذب گردشگر، سرمایه گذار و … ایجاد برند های قوی برای شهرهاست، اکثر شهرهای ایران فاقد برند ثابت و مشخصی هستند. این مهم، علاوه بر ایجاد هزینه فرصت از دست رفته ی ناشی از عدم برند سازی شهری، باعث شده است که مدیران شهری و سیاست گذاران حوزه های مختلف اجتماعی، سرمایه گذاری، گردشگری و …. اغلب بدون برنامه و استراتژی خاصی عمل کرده و در برخی موارد اقدامی مستقل و حتی متضاد و مغایر با هم داشته باشند. در نتیجه به جای ارائه تصویری شفاف، روشن و منسجم، تصاویری ناهماهنگ، متناقض و آشفته از شهر خود ارائه داده اند. در صورت ادامه وضعیت فعلی مبنایی برای هدایت و ارزیابی اقدامات مدیران شهری جهت بهره مندی از فرصت های برند سازی وجود نداشته و این مسئله می تواند زیان های زیادی را که ناشی از فرصت های از دست رفته است  به شهرهای کشور و در مجموع به منافع عمومی وارد نماید.

اما آنچه که مهم و حائز اهمیت است این است که برای اجرای اغلب تصمیمات برندسازی شهری نیازمند بازه زمانی نسبتا بلند مدتی هستیم و این موضوع در حوزه مدیریت شهری با چالشی جدی مواجه است. تغییرات گسترده در مدیریت شهری و عدم ثبات به دلیل کوتاه بودن دوره های مدیریت، از جمله مقوله هایی است که باید مد نظر قرار گرفته و برای آن تمهیدی جدی اندیشید. در این راستا پیشنهاد می شود وظیفه برندسازی شهری به سازمان هایی محول گردد که کمتر دچار تلاطم سیاسی هستند و امید بیشتری به اجرای برنامه های میان مدت و بلند مدت از آن ها می رود.

فرآیند سازی برند شهری زنجان از سال ۱۳۹۴ به درخواست مسئولین استان وهمراهی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان آغاز و تا مرحله امکان سنجی و هویت سازی برند شهر زنجان با هدف رونق و توسعه اقتصادی شهر زنجان برنامه ریزی و اجرایی شد. ولی متاسفانه مرحله نهایی طرح مذبور که پیاده سازی برند شهری زنجان و زیرساخت های آن عملیاتی نگردید.

ایجاد یک برند شهری فرآیندی استراتژیک و بلند مدت است که همکاری حوزه های بسیاری در یک شهر را طلب می نماید. آنچه که تا کنون در پروژه برند شهری زنجان طی شده است، ریل گذاری این مسیر است.  انتخاب هویت رقابتی شهر و در کنار آن شعار برند استراتژیک شهری زنجان آغاز مسیری است که تمامی ارکان شهر را در ادامه مسیر با خود همراه خواهد نمود. طی نمودن این مسیر با همراهی و همیاری تمامی ارکان ملی و شهری از یک سو و مشارکت مردم شهر زنجان از سوی دیگر امکان پذیر خواهد بود. امید است در تعاملی سازنده، این مسیر که می تواند سرچشمه تحول اقتصادی شهر زنجان باشد محقق گردد.

” تمایز رمز ماندگاری است”