طی یک سال اخیر شهر زنجان رخدادهای مهمی را در جهت رشد و توسعه تجربه کرده و یا در حال تجربه کردن است. از بهره برداری از پیاده راه سبزه میدان و پل امام حسن مجتبی(ع) تا طرح اصلاح خطوط اتوبوسرانی که شهروندان زنجانی آن را ملموس شاهد هستند.

به گزارش “همدلی‌زنجان”؛ این رخدادهای مهم و تاثیرگذار در شرابطی برای شهروندان زنجانی تجربه می شود که شرایط اقتصادی و عمومی کشور مناسب نیست و شاهدیم اغلب شهرداری های کشور در تحقق اهداف خود با مشکلات زیادی مواجه بوده و تحقق برنامه های خود را در دور دست می‌بینند.

یکی از ویژگی های اقداماتی که مدیریت شهری در زنجان انجام داده، طرح و پروژه هایی است که پیوست قوی اجتماعی-فرهنگی، رفتارشناختی و جامعه شناختی داشته است. به عنوان مثال پروژه پیاده راه سبزه میدان غالب فرهنگی و اجتماعی دارد تا یک پروژه صرفا عمرانی که فیزیکی و سخت باشد.

حال در روزهای اخیر اجرای طرح اصلاح خطوط اتوبوسرانی در شهر زنجان نیز در واقع یک طرح و پروژه اجتماعی با پیوست های ناگسستنی رفتاری و رواشناختی است. اعتراض و گلایه های شهروندان نیز نه به خاطر خود طرح بلکه در تغییر رفتارهایی است که باید بعد از سال ها در الگوی تردد حمل و نقل عمومی بدهند قابل تحلیل است.

فراموش نکنیم در شهر زنجان، شهروندان یک علقه تاریخی و هویتی به بافت مرکزی شهر دارند. تعلق فضایی به فضاهایی بافت مرکزی همچون سبزه میدان، خیابان سعدی، بازار تاریخی زنجان و… که این واقعیت های رفتاری هرگونه تغییر و تحول در بافت مرکزی را با مقاومت های اجتماعی رو به رو می کند.

با توسعه صنعتی در شهرها وافزایش خودروها شخصی در کنار میزان مراجعه فزاینده به بافت مرکزی که دلایل متعددی دارد(دلایل آن مجال دیگری می طلبد) باید بپذیریم نمی توان این حجم انبوه خودرو شخصی را در بافت مرکزی شهر زنجان پذیرفت و تردد آن را برای همیشه پاسخ داد. نمونه ملموس آن قیاس الگو و میزان تردد بافت مرکزی در ۱۰ سال گذشته با سال جاری است که می توان تفاوت ماهوی در حجم تردد خودروهای شخصی با بافت مرکزی و همچنین سایر محورها را مشاهده کرد.

حال داشتن یک طرح که تردد حمل و نقل عمومی(اتوبوس و تاکسی) به بافت مرکزی را تقویت کرده و حضور خودروهای شخصی را در آن محدود می کند یک روش علمی و تجربه شدن در سطح دنیا است که در جوامع سنتی به راحتی مورد پذیرش نیست. دلیل عدم پذیرش آن همان اشاره بر واقعیت های رفتارشناسی و مسائل فرهنگی-اجتماعی است.

امروز شهرهای دنیا به سمت انسان محوری حرکت می کند. در واقع با ایجاد محدودیت به خودرو برای حضور در معابر پرتردد، تلاش می شود حرکت پیاده در آن تقویت شود. افزایش تعاملات اجتماعی در محلات و بافت های مرکزی شهرها دنبال می شود و این موضوعات برای تقویت بسترهای فرهنگی و اجتماعی است. اجرای محور پیاده راه در زنجان با این هدف پیگیری شده است.

حال اجرای پروژه سبزه میدان و توسعه پیاده راه در بافت مرکزی می تواند یک زنجیره مهم در تحقق اهداف اجتماعی و فرهنگی در بافت مرکزی شهر زنجان ایجاد کند و بسترهای مهمی برای توسعه تعاملات اجتماعی در شهر زنجان محقق می شود. با اجرای طرح اصلاح خطوط حمل و نقل عمومی می توان به تحقق این زنجیره در شهر زنجان کمک بیشتری کرد. اینکه تردد خودروهای شخصی در بافت مرکزی محدود و توسعه حمل و نقل عمومی افزایش یابد.

طرح اصلاح خطوط اتوبوسرانی در اصل یک طرح مناسب است اما باید پذیرفت تحقق آشتی مردم برای استفاده از تاکسی و اتوبوس برای حضور در بافت مرکزی شهر زنجان نیازمند زیرساخت های لازم است. مخالفان اجرای طرح به چند نکته در خصوص مشکلات طرح اشاره کردند. نخست اینکه حمل و نقل عمومی شهر زنجان کیفیت مناسبی در ارائه خدمات ندارد و این شرایط موجب می شود جذابیتی برای استفاده از انوبوس فراهم نشود.

دوم اینکه ساخت پارکینگ ها در نقاط تعیین شده قبلی به اتمام نرسیده است و زیرساخت مناسبی برای تامین پارکینگ در بافت مرکزی وجود ندارد. برخی گره های ترافیکی منتهی به خیابان های بافت مرکزی دارای برنامه عملیاتی نبوده است. زیرساخت های لازم برای جانمایی و اجرای پایانه های مرکزی نیز به صورت کامل اجرایی نشده است.

با تمام این مسائل باید به برخی واقعیت ها توجه کرد. نخست اینکه خرید و داشتن یک ناوگان با کیفیت حمل و نقل عمومی نیازمند اعتبارات بالایی بوده و به تنهایی از عهده مدیریت شهری برنمی آید و دولت نیز در سال های اخیر برای نوسازی و کیفی بخشی ناوگان حمل و نقل عمومی در کشور اقدام موثری انجام نداده است. از اینرو خرید اتوبوس با کیفیت و بکارگیری در خطوط برای شهر زنجان میسر نشده و نمی توان آن را به راحتی میسر کرد.

اجرای هر طرح و پروژه با مشکلاتی رو به رو خواهد بود و به صفر رساندن آن اقدام دشوار و بعضا غیرممکنی است. پس برخی مشکلات جانبی در اجرای این طرح را باید پذیرفت و برای کاهش آن تلاش کرد. باید انتظارات معقول از مدیران شهر داشته باشیم و بپذیریم نمی توان مشکلات را به صفر رساند.

باید بپذیریم بدون تغییر در رفتار هیچ توسعه و رشدی در دنیای امروز محقق نخواهد شد همانطور که نویسندگان واندیشمندگان بزرگ در خصوص آن گفته اند و نمونه بارز و معروف آن کتاب “پنیر من کجاست” بوده است. زنجانی ها سال هاس از سیستم سنتی در استفاده از خطوط اتوبوسرانی پیروی کرده اند و حال تغییر الگوی رفتاری در بین مردم بسیار دشوار شده است.

یقینا با تغییر رفتار و عادی شدن شرایط آثار مثبت اجرای این طرح برای عموم شهروندان شهر زنجان ملموس خواهد بود و عملیاتی شدن پروژه سبزه میدان و پیاده راه های دیگر مرکز شهر زنجان را به پویایی و جذابیت های بصری، شهرسازی و توسعه ای بالاتری رهنمون خواهد کرد. در مسیر حرکت توسعه ای شهر همگام باشیم…