انگیزه های یک پیشنهاد ناباورانه
✍️امیر علی ابوالفتح/کارشناس ارشد مطالعات آمریکا
مایک پمپئو ، وزیر امور خارجه ایالات متحده ، تعجب برانگیز ترین و ناباورانه ترین جمله در تاریخ خصومت ۴۰ ساله تهران و واشنگتن را بر زبان جاری کرد . وی در گفت و گو با فاکس نیوز گفت :
رییس جمهور ترامپ نه فقط آمادگی مذاکره با رییس جمهور روحانی را دارد ، بلکه آماده است با آیت الله خامنه ای ، رهبر عالی ایران هم گفت و گو کند .»
فارغ از این که این سخن در اوج حملات لفظی امریکایی ها به تهران و فشارهای شدید اقتصادی بر ایران بیان شده است ، حکایت از آن دارد که ترامپ برای نشان دادن عزم خود به منظور مذاکره با مقامات عالی جمهوری اسلامی هر گونه حد و مرز مرسوم در سیاست امریکا را نیز نادیده می گیرد. اما چرا ترامپ برای تلفن ایرانی ها یا دیدار با رییس جمهوری ایران یا حتی در ناباورانه ترین پیشنهاد ، برای مذاکره با رهبر جمهوری اسلامی ایران اصرار می ورزد ؟
محتمل ترین پاسخ می تواند این باشد که ترامپ قصد دارد خود را طرفدار مذاکره و ایران را مخالف مذاکره نشان دهد تا از انزوای خود ساخته بعد از خروج از برجام نجات یابد و مسوولیت هرگونه اقدام خشن در روابط با ایران را متوجه تهران کند . با این حال ، دلایل دیگری نیز قابل تصور است .
امریکا از برجام خارج شد و ایران ذر برجام ماند و بدین ترتیب سناریوی بازگردان تحریم های شورای امنیت علیه ایران محقق نشد. طرف های مذاکراتی در برجام جانب ایران را گرفتند و امریکا با یکی از کم سابقه ترین انزواهای سیاسی دهه ها اخیر مواجه شده است .
موج نخست بازگشت تحریم ها گرچه فشار سنگین اقتصادی بر ایران وارد و ارزش دلار را به سه برابر افزایش داد ، اما سناریوی ” شورش گرسنگان علیه نظام ” در ایران شکل نگرفت .
محقق شدن ایده به صفر رساندن فروش نفت ایران تقریبا دست نیافتنی است و ایران با فروش روزانه کمتر از یک میلیون بشکه نفت نیز قادر به مقاومت برای ماه های طولانی است .
امریکا با چین در جنگ تجاری ، با روسیه در جنگ سیاسی و با اتحادیه اروپا در جنگ حیثیتی است و بدون این سه بازیگر مهم عرصه بین الملل ، محاصره ایران شکل نخواهد گرفت .
انتخابات میاندوره ای امریکا نزدیک است و ترامپ بدون یک ” شاهکار سیاسی – امنیتی ” تقریبا قادر نخواهد بود اکثریت جمهوریخواه در کنگره را حفظ کند . این ” شاهکار ” می تواند دیدار ترامپ با حسن روحانی در نیویورک یا حتی ، مذاکره با حضرت آیت الله خامنه ای در تهران باشد .
ایران نشان داده است سرسخت تر از آن است که با تهدیدات مرسوم یا در مواجه با فشار حداکثری اقتصادی از جانب امریکا ، کوتاه بیاید .
حل بحران های متعدد خاورمیانه بدون تعامل با ایران تقریبا غیر ممکن است و جریان ملی گرای اقتصادی در امریکا برای کاهش بار سنگین اداره خاورمیانه بی تابی می کند .
سرانجام ، ناکامی احتمالی ” آخرین برگ بازی ترامپ با ایران ” ، یعنی بازگشت کامل تحریم ها ، گزینه دیگری جز جنگ تمام عیار یا پذیرش قدرت ایران پیش روی واشنگتن قرار نمی دهد و در امریکا کمتر کسی به جنگ جدید در خاورمیانه یا پذیرس قدرت ایران که می تواند حتی به سلاح اتمی مسلح باشد یا در آستانه آن قرار گرفته باشد ، می اندیشد .
بنابراین ، ترامپ به هر وسیله ای متوسل می شود که ایران را زیر فشار و ارعاب ، وادار به مذاکره کند حتی اگر پیشنهاد عقد پیمان بین المللی یا از آن عجیب تر ، دیدار با عالی ترین مقام جمهوری اسلامی را مطرح نماید . اما این که چنین رویکری در نهایت نتیجه دلخواه رییس جمهوری ایالات متحده را به دنبال آورد ، جای تردید دارد.
👈 منبع: کانال مطالعات آمریکا