در سال های گذشته پژوهش جهاد دانشگاهی با موضوع «شادکامی مردم ایران و عوامل مؤثر بر آن» مردم زنجان را جزو شادکام ترین مردم ایران معرفی کرده بود و هنوز هم سایت های خبری به استناد به آن زنجان را مردمانی شاد معرفی می کنند.
به گزارش همدلی‌زنجان، این پژوهش در سال ۹۱انجام شده بود، برای چندمین‌بار با همان داده‌ها و نتایج روی خروجی خبرگزاری‌ها قرار گرفت؛ پژوهشی که نشان می‌دهد زنجان، گلستان، بوشهر، هرمزگان، کردستان و کهگیلویه و بویراحمد در ردیف استان‌های شاد قرار دارند.
علی منتظری، مدیر پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی و مسئول اصلی این پژوهش گفته که پژوهش جدیدی در این‌باره در سال ۹۸ انجام شده که هنوز به صورت رسمی منتشر نشده است.
در یک پژوهشی از یک نمونه ۲۷ هزار و ۸۸۳ نفری با میانگین سنی ۱۸ تا ۶۵ سال انجام گرفته و طی آن ۱۳ عامل خوش‌بینی به زندگی، ورزش هفتگی، شادکامی همسر، فعالیت‌های اوقات فراغت، رضایت از زندگی، سرمایه اجتماعی، اعتقادات مذهبی، سن، تیپ‌های شخصیت، سطح سلامت، سطح تحصیلات، محل سکونت و سطح درآمد بررسی شد.
بر مبنای این پژوهش، از میان ۳۰ استان مورد بررسی زنجان با ۳/۶۹ درصد میانگین امتیاز شادکامی، شادترین استان معرفی و یزد با ۳/۱۲ درصد میانگین امتیاز با پایین‌ترین سطح شادکامی معرفی شد.
پژوهش دوم اما به گفته منتظری، با ابزار تحقیقاتی استاندارد آکسفورد و با عنوان «شادکامی در مردم ایران» در سال ۹۶ انجام شده و ۱۴ هزار و ۲۳۹ نفر را در گروه سنی ۲۰ تا ۴۰ ساله بررسی کرده است. این پژوهش هم در فصلنامه «پایش» (دوره هفدهم، شماره چهارم) منتشر شده است و بر اساس آن بوشهر، گیلان، هرمزگان و زنجان در ردیف شادترین استان‌ها قرار گرفته‌اند.
مدیر پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی البته تأکید می‌کند استناد به این پژوهش‌ها برای اینکه بگوییم کجا شادتر و کجا غمگین‌تر است، نتیجه‌گیری درستی نیست. زیرا اختلاف بسیاری کمی در میانگین شادکامی رتبه اول و آخر وجود دارد.
زنجان پایین‌ترین میزان شادکامی!
آخرین پژوهش صورت‌گرفته در این‌باره که به «رابطه شادکامی و سلامت خودگزارشی» می‌پردازد در سال ۹۸ و در میان افراد ۱۸ تا ۶۵ ساله انجام شده است. این پژوهش نتایج قابل‌توجه و متفاوتی با پژوهش‌های قبلی دارد.
بر اساس این تحقیق که به گفته منتظری، هنوز به‌صورت رسمی منتشر نشده است، قم، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، چهارمحال‌وبختیاری، تهران، قزوین، لرستان و کردستان در وضع مطلوب‌تری از نظر شادکامی قرار دارند و در مقابل افراد شرکت‌کننده از اصفهان، سمنان و زنجان پایین‌ترین میزان شادکامی را گزارش کرده‌اند.
این پژوهش از یک نمونه ۱۹ هزار و ۴۹۹ نفری زنان و مردان انجام شده و میانگین شادکامی در ایران را ۴/۱۱ (از ۶ امتیاز) نشان می‌دهد. استان‌های با وضع مطلوب‌تر، بالاتر از میانگین ۴/۲۰ قرار دارند و استان‌های با وضع پایین‌تر شادکامی، میانگینی پایین‌تر از ۳/۹۰ به‌دست آورده‌اند.
رابطه معنادار شادکامی با شغل و درآمد
نکته مهم پژوهش‌های انجام‌شده به اعتقاد مدیر پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی و مدیر طرح تحقیقاتی، رابطه معنادار وضعیت شغلی (بیکاری یا شاغل بودن) و نیز سطح درآمد با شادکامی است. به‌طوری که این دو مولفه عامل تعیین‌کننده در میزان شادکامی بوده است. منتظری در این‌باره به همشهری می‌گوید: «پژوهش‌های صورت گرفته نشان می‌دهد نابرابری در درآمد و اشتغال می‌تواند منجر به نابرابری در شادکامی افراد شود و به‌نظر می‌رسد یکی از راه‌های مؤثر در بهبود شادکامی، رسیدگی به معیشت و اشتغال است.»
به‌طور کلی می‌توان شادکامی را حالتی دانست که با هیجان‌های مثبت و خوشایند مشخص و دامنه آن از رضایت سطحی تا خوشحالی عمیق را شامل می‌شود. شادکامی یک معیار سلامت روانی است و بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد احساس شادی و رضایت در زندگی می‌تواند سلامتی فرد را بهبود ببخشد.
میانگین شادکامی در کل ایران براساس آخرین پژوهش صورت گرفته ۴/۱۱ است که براساس پاسخ ۹۸۴۵ زن و ۹۶۵۴ مرد به‌دست آمده است. براساس این پژوهش، میانگین شادکامی در تهران ۴/۲۷ است.
از سوی دیگر، آمارهای رسمی نشان می‌دهند هر خانواده در سال ۹۸ به‌طور میانگین ماهانه ۴میلیون و ۵۰۰ هزار تومان درآمد داشته که از این رقم ۳ میلیون و ۹۵۳ هزار تومان را برای خرج‌هایی مثل مسکن، خوراکی و … هزینه کرده است. این در حالی است که میانگین درآمد خانواده‌ها در تهران ماهانه معادل ۶ میلیون و ۷۷۶ هزار تومان اعلام شده است. هرچند این درآمد را باید نسبت به هزینه سنجید، اما شاید بتوان ارتباط معناداری میان آن و سطح شادکامی تهرانی‌ها که آنها را در جایگاه پنجم قرار داده است، یافت.
