با کمبود منابع ارزی برای تنظیم بازار کالاهای اساسی و همچنین تامین مواد اولیه بخش تولید در هفتههای اخیر، سرنوشت دلارهای بلوکهشده ایران در بسیاری از کشورها از جمله عراق به مبحثی مهم و بحثبرانگیز تبدیل شده است به طوری که در شرایط فعلی این سوال در ذهن بسیاری از فعالان اقتصادی وجود دارد که دولت چطور میخواهد منابع مالی بلوکهشده خود در کشورهای مختلف را آزاد کند و از آنها در اقتصاد کمک بگیرد؟
بنا بر گزارشها بیش از ۴۰ میلیارد دلار منابع مالی حاصل از صادرات ایران در کشورهای مختلف بلوکه شده است.
آخرین بررسیها نشان میدهد که چین ۲۰ میلیارد دلار، هند هفت میلیارد دلار، کرهجنوبی ۵/۸ میلیارد دلار، عراق چهار تا پنج میلیارد دلار و ژاپن ۵/۱ میلیارد دلار به ایران بدهی دارند اما تاکنون تلاشهایی که برای بازپسگیری این منابع مالی شده چندان نتیجهبخش نبوده است.
البته در این میان عراق قول داده منابع مالی حاصل از صادرات به ویژه در زمینه برق و گاز را به شیوههای مختلف از جمله تهاتر پرداخت کند. اما به طور کلی میتوان گفت که در شرایط بحرانی اقتصاد، میلیاردها دلار از منابع مالی ایران در کشورهای مختلف خاک میخورد در حالی که به باور صاحبنظران اقتصادی، باید راههایی را برای استفاده از این منابع مالی در دستور کار قرار داد.
به گفته برخی از کارشناسان، ایران میتواند با بهره گرفتن از منابع مالی خود در کشورهای هدف خط اعتباری ایجاد کند تا صنعتگران ایرانی بتوانند از آن استفاده کنند و برای کشور ارزآوری داشته باشند. به باور گروهی دیگر از کارشناسان، باید در کشورهایی مثل عراق در حوزه صنعتی و ساختمانی وارد عمل شد و در حوزه تاسیس کارخانهها و زیرساختها ایفای نقش کرد. در این راستا میتوان از این منابع مالی بلوکهشده به عنوان ضمانتنامه استفاده کرد.
گروه دیگری از کارشناسان نیز اگرچه سرمایهگذاری در کشورهایی مثل عراق را مثبت میدانند اما معتقدند که تا مشکل نقلوانتقالات مالی رفع نشود، نباید انتظار آزادسازی منابع مالی را داشت.