دولت آمریکا در دور جدید تحریمها علیه ایران، نام چند شخصیت حقیقی و حقوقی را جزو لیست تحریمها قرار داده و براساس گزارش رسانه­ ها طی چند روز آتی این لیست گسترده تر نیز خواهد شد. در یکی از اظهار نظرها، «استیو منوچین»، وزیر خزانه داری آمریکا اعلام نمود که دونالد ترامپ از او خواسته است که نام محمد جواد ظریف در لیست تحریمها قرار گیرد. منوچین در اعلام این خبر از اصطلاح (Designating) استفاده نموده که اشاره به لیست تحریمی یا همان “لیست SDN” آمریکا دارد. چنانچه این خبر درست باشد، نام وزیر خارجه ایران برای اولین بار در تاریخ به عنوان یک شخصیت دارای مصونیت دیپلماتیک در لیست تحریمی وزارت خزانه داری قرار می‌گیرد.

برخی از تحلیلگران این اقدام را یکی امر نمایشی و بدون اثر اجرایی و ناشی از استیصال دولت آمریکا در برابر ایران تلقی نموده‌اند اما واقعیت این است که این اقدام سلسه تبعات احتمالی را در پی خواهد داشت. در این یادداشت و براساس تجربه تحریمهای مشابه، تبعات احتمالی تحریم ظریف، را بیان می نماییم:

 محدودیت در ارائه خدمات:
افراد تحت تحریم آمریکا از امکان دریافت خدمات مسافرتی محروم می‌گردند. می‌توان پیش بینی نمود حضور دیپلماتیک ظریف به عنوان وزیر خارجه و حتی امکان سوخت رسانی و گرفتن هتل در برخی کشورها با ملاحظات و محدودیتهایی همراه خواهد شد. آمریکا با علم به این محدودیتهای نانوشته اقدام به تحریم ظریف خواهد نمود چرا که حضور ظریف در کشورهای مختلف و مذاکرات دیپلماتیک با آن کشورها، یکی از راهکارهای حفظ برجام، مقابله با تحریم و خنثی سازی فعالیتهای آمریکا است. لذا آمریکا به نوعی قصد دارد کارزار ظریف در مقابله با خود را محدودتر نماید. محدودیت در ارائه خدمات مخصوصا اگر در کشورهای خریدار نفت ایران، مانند هند و چین، باشد روشی جهت مقابله با تلاش ایران جهت دور زدن تحریم نیز محسوب می‌شود.

 کاهش تلاش دیپلماتیک:
یکی از روشهای ایران جهت دور زدن تحریم، برقراری روابط تهاتری با کشورهای همسایه است. بدین نحو که نفت ایران به این کشورها صادر و در مقابل آن بجای دلار، کالا دریافت گردد. درصورت تحریم ظریف، احتمال سفر او به این کشورها (مثلا پاکستان و ترکیه) کاهش یافته و تلاشهای ایران جهت مقابله با تحریم از طریق تهاتر نفتی نیز کم اثر خواهد شد.

محدودیت ورود به آمریکا:
افراد تحت تحریم لیست SDN محدودیت ورود به ایالات متحده را خواهند داشت. براساس قوانین، ورود این افراد به خاک کشور آمریکا صرفا با مجوز وزیرخارجه این کشور مجاز است. درصورت قرارگرفتن نام ظریف در لیست تحریمها، آمریکا می‌تواند از اعظای ویزا به وی جهت حضور در نهادهای بین المللی ممانعت به عمل آورد.

 حذف حساب کاربری شبکه‌های اجتماعی:
پس از قرار گرفتن نام ظریف در لیست تحریمها احتمال دارد شبکه‌های اجتماعی مانند تویئتر و اینستاگرام اقدام به حذف حساب کاربری ظریف نمایند. تجربه حذف حساب کاربری برخی فرماندهان سپاه در شبکه‌های اجتماعی بعد از قرار گرفتن در لیست تروریستی این احتمال را به وجود می‌آورد که شاید حسابهای کاربری ظریف نیز در شبکه‌های اجتماعی حذف شود. این امر از آن جهت اهمیت دارد که بدانیم حساب کاربری ظریف در توئیتر یکی از مولفه‌های دیپلماسی جمهوری اسلامی و ابزار مقابله با پروپاگاندای دولت ترامپ محسوب می‌شود.

 سلب صلاحیت مذاکره:
ظریف مذاکره کننده ارشد ایران در مسایل هسته ای و بین المللی است. اگر ترامپ مطابق آنچه ادعا می‌کند در پی مذاکره با ایران باشد آنگاه با کسی که خود مشمول تحریم است در مورد رفع تحریم مذاکره نخواهد کرد! هدف ترامپ از تحریم ظریف، ارسال این سیگنال به حاکمیت ایران است که در صورت علاقه به مذاکره، سطح مذاکره کننده باید فراتر از ظریف باشد.

 نکته پایانی:
مجددا یادآوری می‌گردد این تبعات احتمالی براساس تجربیات قبلی تحریمی آمریکا، پیش بینی شده و احتمال دارد به شدّت و حدّت ذکر شده اجرایی نگردد.