هنر چاقوی زنجان کاربردی میشود
تطبیق محصولات با نیازها برای گرفتن سهم بیشتری از بازار صنایع دستی کشور
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان با اشاره به اقداماتی که در حوزه صنعت چاقو انجام شده است، گفت: سال گذشته، قراردادی با یکی از طراحان صنعتی بسیار معتبر و ماهر ایران، منعقد شد که ۶ نوع چاقو را برای کاربری‌های مختلف، طراحی کرده و رویکرد و راهبرد اداره کل کاربردی کردن صنعت چاقوی زنجان است.
یحیی رحمتی در گفت‌و‌گو با “همدلی‌زنجان”؛ با بیان اینکه چاقوهای خارجی به‌گونه‌ای ساخته می‌شوند که بیش از ۱۵ نوع چاقو برای بریدن انواع مواد غذایی و خوراکی در داخل یک بسته قرار دارد، اظهار کرد: در حالی که بسیاری از کارکردهای چاقوی زنجان را ندارند اما صنعتگران زنجانی، یک نوع چاقو می‌سازند که برای همه موارد از آن استفاده میشود. لذا آفت این کار، این است که به تعداد کارکردها، بازار از دست می‌رود. بنابراین با انعقاد این قرارداد در پی آن هستیم که ۶ نوع کارکرد را نهادینه و ترویج کنیم که این طرح، آماده تولید انبوه است. البته تغییر عادت تولیدکننده و همچنین مصرف‌کننده، زمان‌بر بوده و به لحاظ قوانین یونسکو حتما باید ماهیت سنتی محصول، حفظ شود.
وی با بیان این که با توجه به اسناد تاریخی، زنجانی‌ها در ۲ رشته انگشترسازی و مینا نیز فعالیت چشمگیری داشته‌اند، اظهار کرد: این کار مجددا در زنجان، احیا شد به‌گونه‌ای که اکنون زنجان، قطب انگشتر با رکاب‌های خاص و گران‌قیمت در ایران بوده و همچنین حداقل ۹۰ نفر تولیدکننده و صنعتگر شاغل در حوزه مینا در زنجان وجود دارد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان در خصوص صنایع مس وارداتی نیز خاطرنشان کرد: واردات صنایع مس به بازار داخلی، تاثیر می‌گذارند اما نوع کاربری آن‌ها متفاوت است. مثلا دیگ، کاسه، لیوان، بشقاب و پارچ وارد نمی‌شود و صرفا محصولات خاصی مانند زیراستکانی که کیفیت به مراتب پایینی دارند وارد می‌شوند که نباید به خاطر منافع کوتاه‌مدت، منافع بلندمدت یک شهر را به خطر انداخت.
وی با اشاره به این که تا دهه ۳۰ نزدیک به ۷۰ درصد تولیدات ایران به صورت دستی بود و هنوز صنعت به معنای واقعی، وارد چرخه تولید نشده بود، گفت: تبدیل صنایع دستی به تولید ماشینی، تهدیدی بر ماهیت صنایع دستی محسوب می‌شد مبنی بر این که مشاغل سنتی از بین می‌روند اما برخورد هوشمندانه با حس هنری و تملک شخصی بر شیء، مورد استفاده قرار گرفت به‌گونه‌ای که در اواخر دهه ۴۰ و اوایل دهه ۵۰ به نوعی بازگشت و احیای صنایع دستی مخصوصا صنایع با رویکرد وابستگی به منطقه جغرافیایی، آغاز شد و اکنون ایران، بعد از چین و هند، جزء ۳ کشور برتر در تنوع صنایع دستی است. البته هیچ‌یک از این کشورها تقدم و تاخر بر دیگری ندارد چرا که صنایع دستی هرکدام ویژگی‌های خاص خود را دارد.
رحمتی با بیان این که در احیای صنایع دستی، ۲ دیدگاه وجود داشت، افزود: اول، حفظ ماهیت مطلق هنری به عنوان یکی از هنرهای سنتی و دوم، احیا به صورت کاربردی؛ یعنی علاوه بر حفظ ماهیت سنتی صنایع دستی، مقداری هم در امور روزانه مردم، کاربرد داشته باشد چرا که اگر در مصرف روزانه، قرار نگیرد از اعتبار آن می‌کاهد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان با اشاره به این که زنجان به واسطه نقطه جغرافیایی و محل قرارگیری به صورت چهارراه به نوعی، نقطه توزیع صنایع دستی، محسوب شده و تولید صنایع دستی در همه دوره‌ها در زنجان، رونق داشته است، خاطرنشان کرد: زنجان، جزء معدود شهرهایی است که راسته‌هایی به نام پیشه‌ها مانند راسته مسگرها، دباغ‌ها، کلاهدوزها، صندوقچی‌لر و دمیرچی‌لر دارد که نشان می‌دهد کاملا به صورت تخصصی، نامگذاری شده‌اند.
وی با بیان این که در مقطعی از زمان، برخی سیاست‌ها باعث کم‌رونق شدن نقش صنایع دستی در تولید و برآورد کردن قسمتی از نیازهای جامعه شد، تصریح کرد: در این مقطع، محصولات مشابهی وارد عرصه مصرف شد که به دلیل قیمت پایین و تنوع بالا با سرعت تمام وارد زندگی مردم شد که نشان می‌دهد در انتقال اطلاعات مصرف، عملکرد نامطلوبی داشته‌ایم.
رحمتی، ادامه داد: احیا صنایع دستی در استان با چند مولفه، آغاز شد که حفظ هویت تاریخی و منطقه‌ای محصول با همکاری یونسکو از جمله آن‌ها بود. ضمن این که صنایع دستی، جزء رشته‌هایی است که با حداقل هزینه، امکان ایجاد شغل داشته و به واسطه اقلیم و منطقه، شکل می‌گیرد یعنی بر اساس امکانات و مواد اولیه که وابسته به یک منطقه جغرافیایی خاص است.
وی به اقدامات صورت گرفته در احیای صنایع دستی استان، اشاره کرد و گفت: با توجه به پایین بودن نرخ اشتغال و عدم وابستگی به مواد اولیه و بوم‌آور بودن فناوری و در راستای اقتصاد مقاومتی و حمایت از کالای ایرانی که صنایع دستی در نوسانات اقتصادی، آسیب‌ناپذیر بود به بازار، توجه بیشتری نسبت به تولید کردیم. ضمن این که نمایشگاه‌ها را فعال کردیم به‌گونه‌ای که بعد از نمایشگاه ملی تهران، بزرگترین نمایشگاه صنایع دستی کشور در زنجان برگزار میشود. همچنین تبلیغات اجتماعی و روانی صنایع دستی مانند مس که خواص پزشکی داشته و برای سلامتی، مفید است به جامعه، معرفی شده و امکان استفاده رایگان از نمایشگاه سراسری را فراهم کردیم.
این مقام مسئول با بیان این که ۲ سال است که موضوع طراحی در صنایع دستی را مطرح کرده و دانشگاه‌های معتبر کشور را در موضوع طراحی صنعتی در صنایع دستی زنجان، درگیر کرده‌ایم، اضافه کرد: دانشگاه تهران، علم و صنعت، الزهرا(س)، هنر تهران، دانشگاه اصفهان، فردوسی مشهد، دانشگاه سمنان و هنر اسلامی تبریز از آن جمله‌اند. لذا در نظر داریم طراحی به معنی واقعی وجود داشته و با تطبیق محصولات با نیازها بتوانیم خلاء موجود در گرفتن سهم بیشتری از بازار را پر کنیم.
