این روزها مهندسان معمار در شهر زنجان دنبال ایجاد هویت معماری مبنی بر اصالت فرهنگی مردم شهر زنجان نیستند! واقعیت تلخ اینکه همه بازاری فکر می کنند و بازاری عمل می کنند تا انتفای اقتصادی ببرند. این روزها که هیچ چیز سرجایش نیست، معماری زنجان نیز از جای واقعی خودش واقعا فاصله عمیق دارد.
بساز بفروش های شهر ظاهرا بر همه حکومت می کنند، از مسئول دفاتر مهندسی تا خریداران واحدها! مهندسان ناظری که فقط نام ناظری را یدک می کشند و برای اینکه بیکار نباشد تن به سلطه پول بساز و بفروش هایی داده اند که ذره ای سواد و تعصب و دلسوزی عمومی ندارند و آنچه که برایشان اولویت است، تنها انتفای صرف اقتصادی و شخصی است.
این روزها دکترها هم میسازند و میفروشند، وقتی که همه بساز و بفروشند چرا پزشکان نباشند! مشکل مهندسان است که نمی توانند پزشک شوند! این مهارت از عهده پزشکان در همه تخصص بر می‌آید. وقتی از عهده بی‌سوادان سوداگر بر می‌آید، چرا از آن‌ها نیاید.
معماری در شهر زنجان ریشه عمیقی دارد و حضور آثار تاریخی در هسته مرکزی گویای این واقعیت است. زنجان با داشتن آثار ارزشمند تاریخی امروز وضعیت معماری قابل قبولی ندارد و تناقض در معماری شهر با داشته‌های فرهنگی و تمدنی مردم زنجان به وضوح قابل مشاهده است.
وضعیت نابسامان فعلی معماری شهر زنجان عوامل مختلفی دارد، اما مسئولان و کارشناسان و همچنین صاحب نظران معماری شهر زنجان نه تنها کمکی به بهبود وضعیت فعلی نکرده‌اند بلکه بعضا به دلایل اقتصادی با شرایط فعلی همراهی می‌کنند.
بدنه‌های شهری و نماهای ساختمان‌ها در زنجان دارای اغتشاش بصری، تناقض در مصالح، کانسپت و هویت معماری است و این ضعف بزرگ در ساخت بناهای مهم در شهر زنجان نیز وجود دارد. امروز ساختن قوطی کبریت بر ساختن فضاهای مناسب برای زندگی و زیست انسانی چیزه شده و زنجان را همچون بسیاری از شهرهای دیگر از معماری مبتنی برهویت جدا کرده است.
امروز علاوه بر ضعف طراحی مناسب ساختمان‌ها در پلان شاهد ضعف‌های عمیق در طراحی نمای ساختمان نیز هستیم. نماهای بی‌روح و بی‌هویت شهر زنجان را به قهقرا برده است. امروز حتی به ساختمان های مناسب کوچه مشکی در دهه های قبل نیز رحم نمی شود و ساختن ساختمان های بی هویت بر روی آن ها افتخار برخی شده است.
از عمده ضعف‌ها اشتباهات معماری در شهر زنجان طراحی حجم بناهای مذهبی با معماری متضاد با معماری ایرانی-اسلامی و همجواری عجیب آن با مراکز تجاری است! این اشتباهات تاریخی که باید از آن به عنوان فاجعه معماری و شهرسازی زنجان یاد کرد تنها به یک مورد ختم نمی‌شود.
اجرای نمای کامپوزیت در کنار بناهای با کاربری مذهبی و تناقضات آشکار بین دو بنای مجاور هم در فرم و بدنه موجب شده تا برخی صاحبنظران دلسوز شهر به وضعیت معماری شهر زنجان به دیده تاسف بنگرند.
از نمونه‌های مصداقی در شهر زنجان می‌توان به مواردی اشاره کرد. ساخت ساختمان جدید ترمینال راه آهن شمالغرب در مجاورت ترمینال قدیمی یکی از این مصادیق است. فرم و نمای ساختمان قدیمی اقتباس از معماری سنتی و خاص یک دوره و ساختمان جدید در تناقض شدید با آن قرار دارد!
ساختمان جدید دارای بدنه شیشه‌ای با ستون‌های بتنی است که یادآور ویژگی‌های معماری مدرن اولیه است! ساختمان قدیمی با معماری قدیمی الهام گرفته از سبک‌های معماری غربی در بدنه که هیچ ارتباطی به ساختمان جدید ساخته شده ندارد.
نمونه‌های اشتباهات معماری در شهر زنجان بسیار زیاد بوده و متاسفانه عدم استفاده از صاحب نظران دلسوز و بعضا سکوت برخی از کارشناسان به دلایل شخصی و گروهی موجب تضعیف وضعیت معماری شهر زنجان شده است.
