این سئوال شاید برایتان عجیب باشد، چون معمولا صحبت از چرایی گران شدن دلار است. در هر حال خوشحالم که دلار پایین می آید، چون دلار گران بسیار تهدید کننده است. ولی بسیار مهم است که بدانیم چرا دلار در حال کاهش است، چون با پاسخ به این سئوال متوجه می شویم که این شرایط چقدر پایدار است.
دلایل کاهش دلار به نظر من وابسته به عوامل زیر است:
۱⃣ اول، دولت و بانک مرکزی از خیلی وقت قبل خود را برای تحریمها آماده کرده بودند و بنابراین اسکناس بسیار زیادی در بانک مرکزی نگهداری کردند تا بتوانند بازار آزاد را کنترل کنند. از چند هفته قبل شروع کردند به عرضه اسکناس در صرافی ها و همین عرضه زمینه های کاهش قیمت را فراهم کرد.
۲⃣ دوم، علت اصلی افزایش دلار تا نوزده هزار تومان افزایش تقاضای سوداگری و سودآوری بود. اینها دو دسته بودند. یکی بزرگها که یا دستگیر شدند و یا به گوشه ای خزیدند تا در امان باشند و دوم خرده پاها بودند که یا به خاطر ترس کنار کشیدند و یا در سقوط دلار بخشی از ثروت خود را از دست دادند و در نتیجه بازار را بوسیدند و کنار کشیدند. با کاهش شدید تقاضای سوداگری دلار میل به کاهش یافت.
۳⃣ سوم، بانک مرکزی در مدیریت همتی قوی و بهنگام کار کرد و همین مساله همراه با کاهش قیمت، بخشی از دلارهای خانگی را روانه بازار کرد که این خود عاملی برای کاهش دلار بود.
۴⃣ چهارم، ترامپ هم متوجه شد که بر خلاف دوران اوباما تحریم همه جانبه ایران به این سادگی نیست و به تدریج کنار کشید. ولی در هر حال تحریمها در حال اجرا است.
۵⃣ پنجم، قیمت پانزده هزار تومان برای تقاضای واقعی بسیار بالا است. تقاضای واقعی کشش قیمتی دلار بالای هشت هزار تومان را در شرایط عادی ندارد. با حذف تدریجی تقاضای سوداگرانه، تقاضای واقعی فعال بازار بود که این تقاضا هم حکم به کاهش دلار داد.
عوامل دیگری را می توان برشمرد. ولی مهمترین آنها را گفتم. حالا صحبت این است که این کاهش ادامه خواهد داشت و بانک مرکزی می تواند قیمت را پایین نگه دارد.
من باز هم خوشحالم دلار پایین آمده ولی شرایط فعلی را پایدار نمی بینم. چون عوامل کاهنده دلار هیچ کدام پایدار نیستند ولی بالا بودن حجم نقدینگی بسیار بالا و تحریمها و کاهش واقعی صادرات نفت و بی اعتمادی مردم به سیاستگذاران عوامل پایداری هستند که حکم به افرایش دلار می دهند. در این جدال، پایدارها می مانند و ناپایدارها می روند. به همین دلیل است که فکر می کنم شرایط فعلی ناپایدار است.
