روزگذشته راهی شدن ۲۵ بیمار مبتلا به بیماری بوتولیسم یک شوکه رسانه ای در روزهایی بود که عموما چالش عمده در حوزه سلامت استان مربوط به بیماری کرونا است. معاون دانشگاه علوم پزشکی استان زنجان گفت که بیماری بوتولیسم در زنجان ۲۵ نفر را راهی بیمارستان کرد و شهروندان تا اطلاع ثانوی لبنیات محلی را از مکانهای معتبر تهیه کنند.
به گزارش همدلیزنجان؛ بسیاری از شهروندان زنجانی با مطالعه این خبر سوال کردند که این چه نوع بیماری است و جزئیات این خبر مورد پرسش قرار داشت. مطابق معمول معمولا یک خبر با برخی اطلاعات کلی در دسترس بود و شاهد تولیدمحتوای آموزشی در خصوص این نوع بیماری نبوده ایم.
زمانی که باکتری کلوستریدیوم بوتولینیوم وارد بدن میشود در محیطهای کم اکسیژن مانند دستگاه گوارش و مکانهایی که زخمهای عمیق دارند، رشد میکند و حتی تا سالها زنده میماند؛ خوب است بدانید بوتولیسم یک بیماری کشنده است که فرد را در ابتدا فلج میکند و اگر درمان نشود کشنده خواهد بود؛ متاسفانه کودکان بیشترین درگیری را با این بیماری دارند چرا که بیشتر در معرض آلودگی هستند.
اغلب پزشکان آن را به درستی تشخیص نمیدهند
به دلیل اینکه علائم بوتولیسم شبیه بیماریهای قلبی و بیماری لایم است اغلب پزشکان آن را به درستی تشخیص نمیدهند و درمانهای اشتباه را پیش میگیرند؛ بوتولیسم باید بهوسیله پادزهر و آنتیبیوتیک درمان شود، اگر پادزهر پیش از فلج کامل تجویز شود، فرآیند درمان کوتاهتر میشود، زیرا انتهای عصب باید دوباره فعال شود.
بیماران ممکن است هفتهها یا ماهها بستری شوند و از دستگاه بادگیر استفاده کنند تا فلج ماهیچهها از بین برود؛ در برخی موارد ممکن است ضعف ماهیچهها و تنفس کوتاه سالها طول بکشد؛ علائم مسمومیت ناشی از مصرف غذای آلوده به این سم حدود ۱۸ تا ۳۶ ساعت پس از مصرف دیده شود، اما در مواردی دیده شده که تا ۶ ساعت بعد یا ۱۰ روز بعد هم فرد را درگیر میکند.
استفراغ، سادهترین راههای درمان این بیماری
یکی از سادهترین راههای درمان این بیماری، استفراغ است که فرد پس از بالا آوردن مواد آن سم را از دستگاه گوارش خود خارج میکند. برای پیشگیری از این بیماری باید خود را در محیط آلوده قرار ندهید، همچنین اگر دچار زخم شدهاید به سرعت آن را ضدعفونی کنید تا از ورود این باکتری به بدن پیشگیری شود؛ افرادی که مواد مخدر مانند هروئین تزریق میکنند، مستعد ابتلا به این بیماری هستند چرا که تزریق در محیط آلوده سبب ایجاد این بیماری کشنده میشود.
گفته شد یکی دیگر از عوامل ابتلا به این بیماری زخم است و اگر یک زخم قرمز، متورم، دردناک، گرم، پر از چرک و همراه با تب باشد، آلوده است و نیاز بهدرمان سریع دارد.
زمان ابتلا به بوتولیسم باید به چه پزشکی مراجعه کرد؟
به دلیل اینکه این سم در مراحل اولیه وارد دستگاه گوارش میشود باید سریعا به محض دیدن علائم غیرعادی در بدن به پزشک گوارش مراجعه کرد تا با انجام معاینات دقیق بتوان این سم را خارج کرد در غیر این صورت وجود این باکتری در بدن بسیار خطرناک است و زندگی فرد را مختل خواهد کرد.
سم بوتولیسم خالص و بسیار رقیق شده، توسط پزشک متخصص برای درمان انقباض عضلات مورد استفاده قرار میگیرد؛ از جمله برای درمان کجی مادرزادی لگن، ناتوانی در عضلات حنجره، تنگی مری، لوچی چشم، فلج عضلات صورت، نقص گردن رحم و پلک زدن مکرر استفاده میشود؛ در مواردی DNA بیماریزا را از درون باکتر خارج و به عنوان ژل بوتاکس برای زیبایی آن را تزریق میکنند، این ژل برای درمان میگرن هم کاربرد دارد.
گرمای بالاتر از ۸۵ درجهٔ سیلسیوس
ویکی پدیای فارسی در خصوص این بیماری نوشته؛ در اصل، پیشگیری از بوتولیسم از طریق تهیهٔ کامل و مناسب غذا ممکن است. این سم با گرمای بالاتر از ۸۵ درجهٔ سیلسیوس به مدت بالاتر از پنج دقیقه از بین میرود. دادن عسل به کودکان زیر یک سال، به خاطر ریسکی که این غذا دارد، توصیه نمیشود. درمان بوتولیسم از طریق مادهٔ ضد سم است. برای کسانی که خود نمیتوانند تنفس کنند، ممکن است تهویه مکانیکی به مدت چند ماه مورد نیاز باشد. برای بوتولیسم زخمی، ممکن است آنتیبیوتیک نیز استفاده شود. مرگ و میر در ۵ تا ۱۰ درصد افراد رخ میدهد. بوتولیسم میتواند حیوانات دیگری را نیز دچار کند.
بوتولیسم غذایی اغلب با خوردن غذاهای آلوده کنسروی و به ویژه کنسروهای خانگی ایجاد میشود. تعداد مسمومیتهای بوتولیسم غذایی و نوزادی در سالهای اخیر کمی کاهش یافتهاست.
بوتولیسم در تمام جهان رخ میدهد ولی گزارشهای مربوط به بروز ان در نقاط مختلف متفاوت است، هر چند این امر میتواند به دلیل تفاوت در بروز باشد ولی باید توجه داشت که بیماری بوتولیسم نادر است و لذا ممکن است دلیل اختلاف شیوع در نقاط مختلف مربوط به میزان دسترسی به منابع برای اثبات تشخیص و میزان آشنایی پزشکان با بیماری و همچنین تفاوتها در التزام به گزارش کردن این بیماری به مراجع ذیصلاح باشد. بیشترین ابتلای بوتولیسم در ایران، مربوط به استانهای گیلان با ۹۰ مورد در طول پنجسال و سپس گلستان و به دلیل مصرف فرآوردههای خانگی همچون اشبل شور، کشک و پنیر تازه و نیز فراوردههای دریایی همچون جلبک است. کمترین شیوع بوتولیسم تاکنون مربوط به استان آذربایجان غربی، با چهار مورد در طول پنج سال گزارش شدهاست.
بوتولیسم با علایم دو بینی، دید بلوری، افتادگی پلکها، صحبتهای درهم و نامشخص، اشکال در بلع، خشکی دهان، و ضعف شدید عضلانی و فلج کامل همراه است. بیماری در تمام دوران ابتلاء و فلج، تأثیری بر هوشیاری بیمار ندارد و همچنین تب وجود ندارد. در نوزادان دچار بوتولیسم خواب آلودگی، گریه ضعیف، یبوست و توان عضلانی بسیار ضعیف دیده میشود. در صورت عدم درمان اولیه، فلج دستها، پاها و حلق و عضلات تنفسی پیش خواهد آمد. در حالت مسمومیت غذایی نشانههای بیماری عموماً ۱۸تا ۳۶ساعت پس از خوردن غذای آلوده ایجاد میشود، ولی از ۶ساعت تا ۱۰روز بعد هم احتمال بروز علایم هست.