دکتر محمد جواد طوریان عضو هیات علمی دانشگاه اشتوتگارت آلمان در گفت‌وگو با ایسنا، تنها راهکار پاسخ به این سوال را استفاده از داده‌های ماهواره ثقل سنجی گریس (GRACE) دانست و خاطرنشان کرد: کار این ماهواره، مشاهده میدان ثقل زمین است. توضیح اینکه میدان ثقل، میدانی دینامیک است و در طول زمان تغییر می‌کند. با تغییر دانسیته، میدان ثقل و به تبع آن شتاب جاذبه تغییر خواهند کرد.

ما برای اجرای مطالعات از داده‌های این ماهواره که از سال ۲۰۰۳ به فضا پرتاب شد، بهره بردیم و از داده‌های این ماهواره از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۲۰ استفاده کردیم تا به این سوال که ایران چه میزان آب را از دست داده است، پاسخ دهیم.

بر اساس داده‌هایی که از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۹ به دست آوردیم، نشان داد که کل ایران در این مدت ۳۴+_۲۱۱ میلیارد متر مکعب آب از دست داده است و این عدد نشان می‌دهد که ایران سالیانه به طور متوسط ۱۲ میلیارد متر مکعب آب از دست داده است.

اعداد به دست آمده در این پروژه تحقیقاتی دقیق است؛ چرا که این خطای ماهواره گریس در مقیاسی به اندازه کشور ایران بسیار ناچیز است.

عضو هیات علمی دانشگاه اشتوتگارت آلمان افزود: در ادامه این تحقیقات این سوال مطرح شد که منشا از دست رفتن آب در ایران چیست؟ اولین علت به طور معمول میزان بارش است، ولی نکته جالب این است که با توجه به بارش‌های سال ۲۰۱۹ و میزان حجم آب اضافه شده، به طور متوسط در یک بازه زمانی متناظر، کشور ایران در بیست ساله اخیر به طور متوسط شاهد افزایش بارش بوده است.

وی میزان افزایش بارش در کشور را سالیانه به طور متوسط ۵ میلیارد متر مکعب عنوان و خاطر نشان کرد: ایران سالی ۱۲ میلیارد متر مکعب آب از دست می‌دهد در حالی که سالی حدود ۵ میلیارد متر مکعب آب بیشتری نسبت به حد نرمال دریافت کرده است. وجود چنین وضعیتی، تحلیل‌ها را پیچیده‌تر می‌کند؛ چرا که این شرایط به این معنی است که ایران بخش عظیمی از آب‌های زیر زمینی خود را از دست می‌دهد.

سالیانه به طور متوسط ۲۸ سانتی‌متر آب‌های زیر زمینی کشور را از دست می‌دهیم. و ادامه داد: تا قبل از سال ۲۰۰۸ ایران سالی ۸ سانتی‌متر آب‌های زیر زمینی خود را از دست می‌داد ولی این میزان از سال ۲۰۰۸، شتاب پیدا کرد و به عدد ۲۸ سانتی‌متر رسید.

اگر مدیریت منابع آبی به درستی عملیاتی می‌شد، ممکن بود آب از دست رفته به جای ۲۱۱ میلیارد متر مکعب عددی به مراتب عدد کمتری می‌بود.درست است که افزایش دما موجب افزایش تبخیر می‌شود ولی بخش زیادی از افزایش هدر رفت آب ناشی استخراج آب‌های زیرزمینی و استفاده بی رویه آب‌های سطحی است.

درست است که افزایش دما موجب افزایش تبخیر می‌شود ولی بخش زیادی از افزایش هدر رفت آب ناشی استخراج آب‌های زیرزمینی و استفاده بی رویه آب‌های سطحی است.

وی با اشاره به ادعای مسوولان کشور در زمینه تزریق سالیانه ۱۵ میلیارد متر مکعب آب به منابع آب‌های زیرزمینی، اظهار کرد: اینکه این منابع از کجا تامین می‌شود جای سوال دارد ولی با تزریق این میزان آب با یک محاسبه بسیار ساده، به این نتیجه خواهیم رسید که برای رسیدن به وضعیت سال ۲۰۰۳، با فرض اینکه بتوانیم روند کاهشی فعلی را متوقف کنیم، به ۱۵ سال زمان نیاز داریم و در صورت از بین نبردن روند کاهشی فعلی و با تزریق سالیانه ۱۵ میلیارد متر مکعب، نیاز به ۷۰ سال زمان داریم تا به شرایط سال ۲۰۰۳ بازگردیم.

این گفته به این معنا است که اگر برنامه داریم که ۱۵ میلیارد متر مکعب آب به آب‌های زیرزمینی تزریق شود، نتیجه آن را بین ۱۵ تا ۷۰ سال آینده خواهیم دید نه ۵ سال آینده.

از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۹ ایران به میزان ۱۱۵ میلیارد متر مکعب آب از دست داده است و تنها بارش‌های سال ۲۰۱۹، به میزان ۱۱۵ میلیارد متر مکعب آب وارد سیستم آبی شد ولی ما به سال ۲۰۰۷ بازنگشتیم چون ما نتوانستیم همه این میزان آب را نگهداریم.

انتظار این نیست که همه آب‌های بارندگی که وارد سیستم شده را نگهداری کرد. به طور حتم بخشی از آب به صورت طبیعی به چرخه هیدرولوژیکی بازمی‌گردد ولی دنیا به این سمت رفته است که با افزایش پوشش‌های گیاهی، ایجاد سیل بندها و غیره از سیلاب جلوگیری و این آب‌ها را به منابع زیر زمینی وارد کند ولی متاسفانه در ایران همیشه مقداری زیادی از این آب‌ها به دریاها تخلیه می‌شوند و با تبدیل شدن آن به آب شور، از دست می‌رود.