پس از سه هفته ازتهاجم روسیه به اوکراین، برای همه مسجل شده که این کشور در تله ای خطرناک و راهی بی بازگشت افتاده است. با هرنگاهی پوتین دو راه بیشتر ندارد: یاهم اکنون عقب نشینی کند و به قاعده جلوی ضرر را ازهر کجا بگیری منفعت است، عمل نماید.

یا اینکه به امید فرجی موهوم در آینده، جنگ را گسترش دهد و متحمل ضرر و زیان بیشتری گردد. هر فرجام قابل تصور دیگری نمی تواند خالی از سویه ها و درونمایه های اصلی این دو راه حل باشد.

تاریخ روسیه مدرن می گوید که بار هزینه های شکست در جنگ خارجی روی سیاست داخلی سرشکن شده و آثار دیرپا و درازدامنی روی نظام سیاسی و رویکردهای اصلی آن بجای می گذارد.
از این رو شمار ناظرانی که پیش بینی می کنند تبعات شکست اخیر دامن پوتین و متحدانش را می گیرد و چه بسا باعث گذار از نظام سیاسی فعلی می شود، کم نیست.
قرینه این اظهارات، نمونه های مشابه در تاریخ معاصر روسیه هستند

جنگ کریمه: این جنگ که در سال ۱۸۵۶ میان روسیه تزاری با ائتلاف امپراتوری عثمانی، بریتانیا و فرانسه رخ داد، نخستین جنگ مدرن تاریخ محسوب می شود که با شکست سنگین روسیه خاتمه یافت. در چهار دهه قبل از آن، روسیه به عنوان فاتح پاریس پس از جنگ های ناپلئونی، لقب ناجی اروپا را یدک می کشید و نخستین بار به مثابه قدرتی جهانی مطرح شده بود. شکست روسیه مغرور در این جنگ اثرات دیرپای سیاسی و معنوی بسیاری بجای گذاشت و به موج عظیمی از غرب گرایی و تقاضا برای اصلاحات و نوسازی منجر شد که چند دهه به طول انجامید.

منتقدان نیکلای اول وی رامتهم می کردند که با لجاجت والحاح بر سیاست نظامی، کشور را به دامن جنگی ویرانگر انداخته وبویژه روی مقایسه های تحقیرآمیز با بریتانیای صنعتی وپیشرفته تاکید می کردند.

جنگ روسیه وژاپن: شکست ۱۹۰۵ روسیه بعنوان یک قدرت بزرگ اروپایی ازیک کشور کوچک آسیایی که به تازگی به یمن نوسازی و اصلاحات موثر، گامهایی بزرگ در راه توسعه برداشته بود، پیامدهایی فراتر ازمرزهای این کشور داشت. این شکست سهمگین درعین اینکه الهام بخش ملت های ضعیف و تحت استعمار بود، در داخل روسیه مشوق انقلاب بورژوا دمکراتیک سال ۱۹۰۵ گردید. باز بار سنگین انتقادات متوجه دربار و نابرابری های عظیم اقتصادی و اجتماعی و ناتوانی کشور در رسیدن به توسعه شد و برای نخستین بار قانون اساسی و مجلس دوما بوجود آمد.

جنگ جهانی اول: شکست روسیه مقهور استبداد و عقب ماندگی در این جنگ و نیز ناتمام ماندن اصلاحات انقلاب مشروطه ۱۹۰۵، کاتالیزور انقلاب خونین بلشویکی سال ۱۹۱۷ گردید و روسیه وارد دوره تاریخی تازه ای شد که با اعدام آخرین تزار و به خاکسپاری نظام سلطنتی آغاز گردید.
کمونیست ها موفق شدند پس از جنگ دوم جهانی با کمک متحدان غربی خود امپراتوری مرده روسیه را احیا و مرزهای آن را تا مرکز اروپا جابجا کنند.

بحران موشکی کوبا: این بحران گرچه به جنگ نینجامید، اماپیامدهای عقب نشینی مسکو از لبه جنگ زلزله سیاسی بزرگی ایجاد کرد.
دو ابرقدرت آمریکا وشوروی در جریان افشای استقرار موشک های روسی در کوبا، تا آستانه جنگ اتمی پیش رفتند. مخاطره جنگ با عقب نشینی تحقیرآمیز کشتیهای جنگی شوروی از بین رفت.

شکست سیاسی مزبورموجب تضعیف جایگاه رهبری حزب کمونیست گردید. مضاف بر آن این عامل در کنار عواملی دیگر، سبب سازشکاف در اردوگاه کمونیسم وجدایی چین از شوروی شد و سقوط خروشچف و بازگشت استالینیست ها را در پی آورد.
این تحول ظاهرابمعنای سرسخت شدن دوباره مسکو وقدرت نمایی مجد آن بود، اماعملا فرصت اصلاحات را ازنظام گرفت وبه شیوه ای تدریجی آنرا درمسیر بی بازگشت فروپاشی قرارداد.

جنگ افغانستان: حمله شوروی به افغانستان درسال ۱۹۷۹ اشتباهی استراتژیک بودکه رهبری استالینیستی که خروشچف راکنار زد، مرتکب آن شد. غرب بلافاصله ورودشوروی به تله را خوش آمد گفت و باکمکهای وسیع به مجاهدان افغان پس از ده سال جنگ بی حاصل، شکستی بزرگ را به مسکوتحمیل کرد.

زخم ناسور افغانستان در کنار رکود فزاینده، اصلی ترین عاملی بودکه زمینه بازگشت اصلاح طلبان کمونیست به قدرت را فراهم نمود.

گورباچف به هوای جبران ۲۰سال فرصت از دست رفته نه تنها از افغانستان خارج شد، بلکه تلاشی برای گشایش اقتصادی و سیاسی را آغاز نمود. اما اصلاحات دیرهنگام به فروپاشی انجامید.

پس از یک دوره هرج و مرج و خلاء قدرت ده ساله، باظهور پوتین و شکل گیری نوعی اقتدارگرایی نوین، روسیه دگربار بعنوان قدرتی اروپایی مطرح شد. اما بنظر می رسدسودای احیای امپراتوری، به عاملی بدل شدکه کشور تازه ازچاله درآمده درچاه بیفتد.

آیا روسیه به سیاق گذشته آبستن تحولی جدید نمی شود؟

به مجمع فعالان اقتصادی بپیوندید
📌http://telegram.me/Iran_economy_online

و دقیق ترین پیش بینی ها اینجا در اینستاگرام
📌https://instagram.com/paktinat.hamed?igshid=z97nhxyu259o