در یکی دو دهه اخیر با رشد اجتماعی و افزایش آگاهی های اجتماعی و اقتصادی در بین عموم مردم زنجان، شاهدیم حساسیت ها به توسعه متوازن و پایدار در بخش های مختلف بیشتر شده و انتظارات از مدیران استان زنجان در حوزه اقتصادی و صنعتی مثل سابق نیست و بیشتر شده است.
به گزارش همدلی‌زنجان؛ در دولت حسن روحانی، ناصر فغفوری که از از بدنه کارشناسی تا سطح مدیریتی در اداره کل صنعتف معدن و تجارت رشد کرده بود با اعتماد جمشید انصاری و حمایت برخی از بزرگان بخش صنعتی و افراد ذی نفوذ صنعتی موفق شد در مسند صندلی ریاست اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان زنجان قرار بگیرد و این ریاست را تا دولت ابراهیم رئیسی و استاندارش محسن افشارچی نیز حفظ کرد.
یکی از رویکردهایی که در حوزه صنعتی استان زنجان دنبال شد سرمایه گذاری و توسعه واحدهای صنعتی آب بر به ویژه در حوزه فولاد بود. بگونه ای که امروز شاهدیم در شهرستان ابهر استقرار صنایع آب بر منابع آبی این شهرستان را با خطر جدی مواجه کرده و سالانه افت آب های زیرزمینی در این منطقه به عدد نگران کننده ۱.۶۴ متر رسیده است.
این در حالی که تغییرات اقلیمی و مداخلات زیست محیطی در سطح کشور و استان زنجان موجب کاهش بارش ها شده و آینده نگران کننده ای در انتظار نسل های بعدی در کشور و شهر و استان زنجان است. با تمام این حقایق شاهدیم مدیران صنعتی استان زنجان توجهی به زیست پایدار و رعایت شاخص های محیط زیست ندارند و با عددسازی در عملکردها به دنبال رشد شخصی هستند!
در این بین نقش اداره کل محیط زیست نیز بیشتر جنبه شکلی دارد و از نقش محتوایی و تاثیرگذار خارج شده است. در زمان مدیرکلی فغفوری صنایعی همچون فولاد ناب آرش در منطقه ابهر مستقر شدند که بعدا به دلیل توجیهات فنی-اقتصادی فعالیت آن ها دچار مشکل شد و مصرف بی رویه آب و انرژی آن ها جای نگرانی داشت. در کنار حضور سرمایه گذاران خارجی همچون چینی ها در استان که نیروی انسانی ارزان، انرژی ارزان و منابع ارزان برای آن ها، ایران و استان زنجان را بهشت مداخلات صنعتی با شاخص های نازل زیست محیطی کرده! نیز حضور پیدا کردند.
حضور همین سرمایه گذاران هم در حوزه های صنایع آلاینده غالب بوده و فایده آن ها نیز برای رشد اقتصادی و ایجاد ارزش افزوده اقتصادی استان زنجان مشخص نیست! این در حالی است که منابع زنجان هر روز و هر سال در حال تاراج و هدررفت به نفع عده ای محدودی از افراد است. این موضوع در خصوص صنایع سرب و روی نیز صادق است و با تمام فراز و فرودهای این حوزه و آسیب های جدی به محیط زیست هنوز منابع این استان به نفع افراد محدودی در حال استفاده است و بیماری و آلایندگی و یک سهم اشتغال متوسط تنها سهم مردم زنجان است!
آخرین اخبار از سرمایه گذاری صنعتی زنجان نیز توسط مجید گلشنی، مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان زنجان که از نزدیکان تیم و حلقه انتصابات استان زنجان است، افتتاح هفت واحد صنعتی در سفر رئیس جمهور به استان زنجان است که سه طرح در حوزه فولادی است.
آمارهای وزارت نیرو در سال ۹۹ نشان می دهد برای تولید هر تن فولاد حدود «۲۳۰هزار لیتر» آب مصرف می‌شود، به‌عبارتی برای تولید هر کیلو فولاد ما نیاز به ۲۳۰ لیتر آب داریم. البته برخی گزارش‌ها هم اعلام کرده‌اند که برای تولید هر کیلو فولاد به ۲۸۰ لیتر آب نیاز است.
اما هزینه-فایده این هفت طرح صنعتی برای استان زنجان چیست؟ مطابق اطلاعاتی که اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان زنجان منتشر کرده است، از هفت طرح صنعتی که همزمان با حضور ابراهیم رئیسی در زنجان افتتاح می شود سه طرح فولادی هستند. هرچند نکته جالب اینجاست که تعدادی از همین واحدها قبلا افتتاح شده اند! اما به دلایل مختلف مجدد افتتاح می شوند!
این سه طرح فولادی شامل آندیا فولاد در ایجرود، مجتمع فولاد البرز غرب و فولاد آسین ابهر در هیدج هستند. آندیا فولاد در ایجرود تولید کنستانتره آهن، آگلومره، فروسیلیکو منگنز و شمش چدن تولید خواهد کرد. سرمایه گذاری این واحد تولیدی ۱۰ هزار میلیارد تومان بوده و ۸۰۰ نفر اشتغالزایی دارد.
فولاد آسین ابهر در هیدج با ظرفیت ۲۵۰ هزار تن و اشتغالزایی ۵۰۰ نفر میزان سرمایه گذاری ۳ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومانی خواهد داشت و محصول تولیدی آن لوله های بدون درز است. مجتمع فولاد الرز غرب(فاز اوم و دوم) مقاطع سنگین فولادی به میزان ۹۰ هزار تن در سال با سرمایه گذاری یک هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان در ابهر ۱۲۰ نفر اشتغالزایی خواهد کرد.
همانطور که مشخص است حجم سرمایه گذاری این واحدها بالا اما اشتغال آن ها نسبت به آن ناچیز است! این در حالی است که این واحدهای منابع آبی، خاکی و انرژی استان زنجان را می بلعند و ارزش افزوده اقتصادی بالایی هم دارند. اما این ارزش افزوده اقتصادی به جیب سهامداران و افراد معدود سرمایه دار این شرکت ها می رود و عموم مردم از آن بی نصب هستند.
حضور این واحدها برای برخی مسئولان استان زنجان نیز خیر و برکت دارد! همچون مدیر کل صنعت، معدن و تجارت که بتواند با تکیه بر آمار سرمایه گذاری ژست توسعه صنعتی را بگیرد و مدعی باشد که سرمایه گذاری صنعتی زنجان چندین برابر شده است. اخیر نیز این اداره کل طی کلیپی مدعی شده بود که در هفت ماه نخست سال جاری؛ رشد ۶۶۸ درصدی حجم سرمایه گذاری استان زنجان محقق شده است!
این اعداد به معنی این است که سرمایه گذاری صنعتی فقط در هفت ماه امسال نسبت به مدت مشابه گذشته نزدیک به هفت برابر شده است. مطابق اطلاعات عنوان شده؛ در هفت ماهه سال ۱۴۰۱ تعداد واحد تولیدی افتتاح شده در استان ۶۹ واحد تولیدی بوده و این در حالی است که در هفت ماهه سال جاری این عدد به ۱۲۷ واحد صنعتی رسیده است.
در هفت ماه سال جاری با راه اندازی این واحدها ۸۱ هزار میلیارد ریال سرمایه گذاری در صنعت استان محقق شده و این میزان در مدت مشابه سال گذشته ۱۱ هزار میلیارد ریال بوده است. با راه اندازی واحدهای مربوط به سال جاری ۴ هزار و ۸۳۰ نفر اشتغالزایی انجام شده است.
در خصوص این اطلاعات و آمار ذکتر چند نکته ضروری است. نخست اینکه اگر شاخص توسعه صنعتی را حجم سرمایه گذاری صنعتی مدنظر قرار دهیم که البته خود گلشنی در یکی از مصاحبه ها نسبت به این موضوع تشکیک ایجاد کرده بود، این شاخص به صورت سالانه و چند سال یکبار قابل بررسی و ارزیابی و مقایسه است و آمارهای زیر یکسال ضعف مقایسه ای و علمی دارند. نکته دیگر اینکه مشخص نیست کدام واحدهای جدید صنعتی و بزرگ در استان زنجان راه اندازی شده اند که حجم سرمایه گذاری را با این حجم افزایش رو به رو کرده اند.
هفت طرح صنعتی قابل افتتاح سفر ریاست جمهوری هم که طرح های آشنایی هستند که در گذشته وجود داشته است! نکته مهم تر اینکه هشت هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری برای ۴ هزار و ۸۳۰ نفر که به ازای هر نفر اشتغالزایی بیش از ۱۶۵ میلیارد تومان سرمایه گذاری شده است. بخشی از این عدم توازم به نظر می رسد سرمایه گذاری صنعت فولاد و حوزه معدن باشد که حجم سرمایه ها بالا و اشتغال پایین است.
