یکی از بزرگ‌ترین و کلیدی‌ترین خطاها – از جمله خودم در یک مقطعی- این بوده که فکر کردیم «شرکت‌ها از بازار سهام تامین مالی می‌کنند». احتمالا بخشی از این تصور ماحصل القای کتاب‌های درسی و بخشی دیگر حاصل درک نادرست از قضیه در فضای رسانه‌ای و سیاستی بوده است. ولی واقعیت چیز دیگری است: شرکت‌ها عمدتا از «بازار بدهی» تامین مالی می‌کنند نه از «بازار سهام»!
در مورد این موضوع مهم حالا حالاها باید مطالب تئوری و شواهد آماری بنویسم و جا بندازیم که چرا این تصور در ظاهر بدیهی، در واقعیت لزوما برقرار نیست و پیامد سیاستی آن چیست.
خیلی خلاصه: به دلایل مختلفی مثل اطلاعات نامتقارن در بازارها، علامت منفی انتشار سهام، رقیق شدن کنترل و معافیت مالیاتی بدهی، تامین مالی از مسیر «بدهی» خیلی ارزان‌تر از تامین مالی از مسیر سهام است. به این خاطر در دنیای واقع کم‌تر شرکتی از مسیر بازار سهام و انتشار سهام سرمایه جذب می‌کند.
کمی آمار و ارقام: در سال ۲۰۱۸، کل سرمایه ناشی از عرضه اولیه در آمریکا حدود ۱۰۰ میلیارد دلار بوده، در حالی که شرکت‌ها نزدیک به «۲۰۰۰» میلیارد دلار اوراق بدهی منتشر کرده‌اند. ضمنا «خالص تامین مالی از سهام» حدود «منفی ۵۰۰ میلیارد دلار» بوده است. بلی منفی! یعنی میزان بازخرید و بازنشستگی سهام خیلی بزرگ‌تر از انتشار سهام جدید بوده است. در همین سال در کل دنیا ۱۷۰۰۰ میلیارد دلار اوراق بدهی منتشر شده و حدود ۵۰۰ میلیارد دلار سهام. خود این ارقام و اعداد به اندازه کافی گویا است.
حدس من این است که بخشی از این خطای ذهنی هم ناشی از خلط کردن مفهوم «بازار سرمایه» و «بازار سهام» و «بازار پول» و «بازار بدهی» و امثال آن است. بازار سرمایه معادل بازار سهام نیست و همان طور که دیدیم، اتفاقا عمده‌ترین فعالیت تامین مالی در بازار سرمایه در بخش بازار بدهی اتفاق می‌افتد.
