پسماندهای شهرک روی زنجان تا مرکز شهر را آلوده کرده‌اند، که باید دید انتقال پسماندها مشکل را حل خواهد کرد و یا اینکه در آینده شاهد معضل دیگری خواهیم بود؟
همراهی نمایندگان مجلس شورای اسلامی از جمله علی وقف‌چی نیز در بحث انتقال این پسماندها بی‌تاثیر نبوده است و درویش‌امیری نیز برای رهایی از پاسخگویی به افکار عمومی و همچنین حل این موضوع، انتقال پسماندها را بهترین تصمیم می‌دانست
پسماندهای شهرک روی زنجان موضوعی است که از ۱۵ سال گذشته تاکنون استان زنجان را درگیر خود کرده است، وقتی آلودگی‌های این شهرک صنعتی که در ۶ کیلومتری شهر زنجان واقع شده و پسماندهای دپوشده آن به حدی رسید که صدای مسئولان استانی از جمله جمشید انصاری استاندار اسبق زنجان را درآورد، این امید در دل مردم و دوستداران محیط زیست ایجاد شد که تاکیدات استاندار زنجان در عمل به تعهدات صاحبان صنایع گره از کار این معضل زیست محیطی باز خواهد کرد.
انصاری در اردیبهشت ماه سال ۹۳ در جلسه کارگروه اقتصادی استان زنجان با انتقاد از وضعیت پیش آمده تاکید کرد که صحبت‌هایی در مورد خرید زمین توسط مسئولان شهرک روی برای انتقال پسماندها مطرح شده اما همه باید بدانند که این مسئله غیرممکن است.
وی این نکته را یادآور شد که شرط مدیریت قبلی استان هم در احداث شهرک ورود تکنولوژی و احداث کارخانه‌ای که پسماندهای روی را بازیافت و به خاک بدون آلودگی ارزشمند تبدیل کند، بوده است.
استاندار اسبق زنجان همچنین با بیهوده اعلام کردن هر گونه اقدامی برای دپوی پسماندها در خارج از محوطه شهرک روی تاکید کرد: استان هزینه آلایندگی را داده است و اجازه فرار از مسئولیت به کسی داده نخواهد شد. واحدهای آلاینده باید سهم خود را در حفاظت از محیط زیست ایفا کنند که این مسئولیت در مورد شهرک روی احداث کارخانه بازیافت پسماندها محسوب می‌شود.
آلودگی‌های شهرک روی زنجان به حدی رسیده بود که قربانعلی محمدپور مدیرکل اسبق محیط زیست استان زنجان نیز در دی ماه سال ۹۳ اعلام کرد که شهرک روی، بزرگترین تهدید برای استان زنجان است.
هر چند که میزان دقیق پسماندهای شهرک روی زنجان مشخص نیست و برخی آن را پنج میلیون تن و برخی دیگر هفت میلیون تن اعلام می‌کنند اما نکته اساسی اینجاست که این پسماندها و آلودگی‌های زیست محیطی این شهرک بنا به گفته مسئولان محیط زیست بزرگترین تهدید برای استان است که مسئولان تاکنون نتوانسته‌اند این معضل را برطرف کنند.
بعد از رفتن جمشید انصاری و آمدن اسدا… درویش‌امیری موضوع انتقال پسماندهای روی مطرح شد اما این بار برعکس گفته‌های انصاری موضوع انتقال مطرح و پیگری شد، چیزی که انصاری بر جلوگیری از آن تاکید ویژه داشت.
گذشته از اینکه مسئولان سابق و فعلی سازمان محیط زیست یعنی معصومه ابتکار و عیسی کلانتری نیز به موضوع پسماندهای شهرک روی زنجان ورود کردند، اما باز تعهد ورود تکنولوژی و احداث کارخانه‌ای که پسماندهای روی را بازیافت و به خاک بدون آلودگی ارزشمند تبدیل کند، به فراموشی سپرده شد و انتقال پسماندها به محل دیگر مورد تاکید قرار گرفت.
درویش‌امیری استاندار سابق زنجان جلساتی را در خصوص تعیین تکلیف پسماندها یعنی انتقال آن برگزار می‌کرد و هر بار خبر تعیین تکلیف در کمترین زمان ممکن داده می‌شد و حتی دبیرخانه‌ای با مسئولیت مدیرکل امور اقتصادی استانداری زنجان تشکیل شد و در نهایت بعد از اینکه چند نقطه برای انتقال رد شد، روستای مرصع برای انتقال و دپوی پسماندها انتخاب شد.
هرچند که بنا به گفته دکتر عباسعلی زمانی عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان استقرار شهرک صنعتی روی در ۶ کیلومتری شهر تصمیم اشتباهی بوده است. اما اینکه چرا مسئولان این شهرک و صاحبان صنایع آن به تعهدات خود عمل نکرده‌اند و مسئولان استان نیز در آخر مجبور شدند تا تن به انتقال پسماندها بدهند موضوعی است که باید برای مردم زنجان روشن شود.
البته همراهی نمایندگان مجلس شورای اسلامی از جمله علی وقف‌چی نیز در بحث انتقال این پسماندها بی‌تاثیر نبوده است و درویش‌امیری نیز برای رهایی از پاسخگویی به افکار عمومی و همچنین حل این موضوع، انتقال پسماندها را بهترین تصمیم می‌دانست هرچند که نتوانست در دوران مدیریتش در زنجان به قول تعیین تکلیف این پسماندها نیز عمل کند و میلیون‌ها تن پسماند را بر دوش شهر زنجان رها کرد و به خاطر بازنشستگی مجبور به ترک استان زنجان شد.
دکتر احمد گلچین مدیرگروه خاکشناسی و عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان در خصوص انتقال پسماندها معتقد است که با جابه‌جایی پسماندهای روی، شاهد توزیع آلودگی خواهیم بود و اگر قرار است تعهدی زیرپا گذاشته شود و پسماندهای شهرک روی به مکان دیگری انتقال یابد و احداث کارخانه بازیافت منتفی شود حداقل رعایت مسائل زیست محیطی طبق نظر کارشناسان نخستین حقی است که مردم این استان بر گردن کسانی که آلودگی را برای این شهر و مردمش تحمیل کرده‌اند، دارند.
طبق نظر دکتر زنگنه عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان انتقال این پسماندها بر روی منطقه و تا ۱۰ کیلومتری آن می‌تواند اثر منفی داشته باشد. حال باید دید که در ارزیابی‌های زیست محیطی در خصوص انتخاب روستای مرصع برای انتقال این پسماندها چه نکاتی وجود دارد و آیا این انتقال اثر منفی بر روی منطقه خواهد داشت یا اینکه مسئولان تدبیر دیگری اندیشیده‌اند که نگرانی‌ها را رفع کرده است.
محمدرضا آبی‌پور مدیرکل امور اقتصادی استانداری زنجان در گفت‌وگو با رویداد با بیان اینکه زنجان دچار مشکل ۱۵ ساله دپوی پسماند روی است، اظهار کرد: اکنون هشت ماهی است که موضوع انتقال پسماندها به صورت جدی مطرح بوده و دنبال می‌شود.
وی افزود: این پیگیری‌ها به این نتیجه رسیده که محلی جدید باید تعیین می‌شد تا دپوی پسماند در زنجان متوقف و پسماندهای دپو شده نیز انتقال یابند.
مدیرکل هماهنگی امور اقتصادی استانداری زنجان با اشاره به اینکه شورای عالی حفاظت محیط زیست کشور مطالعات انجام شده برای منطقه‌ای که در اطراف روستای مرصع زنجان انتخاب شده را تایید کرد، گفت: این منطقه از بین هفت نقطه پیشنهادی انتخاب شده است. بخشی از زمین برای منابع طبیعی بوده که نظر شورای عالی منابع طبیعی نیز باید تامین می‌شد که این کار نیز انجام شده است.
وی بیان کرد: اخیرا ۴۲ هکتار زمین توسط کمیسیون امور زیربنایی استان موافقت شده تا به شرکت بهین فراور به عنوان متولی این کار داده شود تا عملیات اجرایی برای انتقال آغاز شود.
دکتر عباسعلی زمانی نیز در گفت‌وگو با رویداد با بیان اینکه فعلا نمی‌توانم نظری در خصوص منطقه انتخاب شده برای انتقال پسماندهای روی یعنی روستای مرصع بدهم اظهار کرد: ادعای شهرک صنعتی روی این است که ارزیابی زیست محیطی انجام شده است، بنده تا این لحظه دسترسی به ارزیابی انجام شده نداشتم، اگر بتوانم آن ارزیابی را مطالعه کنم بهتر می‌توانم در خصوص مکان جدید برای انتقال پسماندها صحبت کنم.
وی با اشاره به اینکه نمی‌توان چشم بسته در خصوص محل انتخاب شده برای انتقال پسماندها نظر داد، ابراز کرد: اگر شبهه‌ای در زمینه مقصد نهایی پسماندها باشد باید دوباره ارزیابی زیست محیطی آن حل شود.
وقتی به این عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان می‌گوییم که در جامعه ما مسئولان به پیامدهای پنهان و آشکار آلودگی‌های زیست محیطی توجهی نداشتند، در پاسخ می‌گوید: کاملا این موضوع را قبول دارم، پیامدهای زیست محیطی دیر خودشان را نشان می‌دهند، ما پزشکی به نام پزشک محیط زیستی نداریم، که بگوید این بیماری به خاطر این آلودگی است تا بگوییم این آلودگی در کجاها قرار دارد. متاسفانه ما خیلی راحت از کنار بیماریها و همچنین مسائل زیست محیطی می‌گذریم.
زمانی همچنین معتقد است که قربانی شدن ارزشهای محیط زیستی به بهانه اشتغال و گسترش صنعت اتفاق می‌افتد. اگر اشتغال و گسترش صنعت درست باشد، می‌توان قبول کرد اما متاسفانه چنین چیزی وجود نداشته و بهانه‌ای است تا این آلودگی‌ها را رها کنیم.
به گفته این عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان اگر نگاه درستی وجود داشت در درجه نخست می‌بایست جلوی صنعت را می‌گرفتند تا آلودگی‌های خود و پسماندهای دپو شده را رفع کرده و بعد دوباره وارد چرخه تولید شود اما این نگاه اکنون وجود ندارد، نظر دکتر زمانی را اینطور می‌توان تکمیل کرد که متاسفانه زور مسئولان به صاحبان صنایع نمی‌رسد.
عدم درک توسعه پایدار در جامعه توسط مسئولان این مشکلات را رقم زده است، به طور یقین مسئولان دانا می‌توانند ما را از این بحرانی که به وجود آمده نجات دهند.
نمی‌دانیم چطور می‌شود به مسئولان فهماند که ما اشتغال را در کنار شهر تمیز می‌خواهیم و هیچ کس دوست ندارد محیط زیست را قربانی اشتغالی کنند که به گفته عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان دائمی نبوده و برای یک بازه زمانی ۲۰ یا ۳۰ ساله می‌توان بر روی آن حساب باز کرد.
زمانی معتقد است که اگر ما می‌توانستیم بیماری را همان جا مداوا کنیم آن موقع باید انتقال انجام می‌شد اگر فقط این پسماندها را به جای دیگر انتقال دهیم و آلودگی را از یک منطقه به منطقه دیگری ببریم هم پولمان را هدر داده‌ایم و هم آلودگی انتقال یافته است.
طبق نظر برخی کارشناسان باید دید که انتقال این پسماندها چه آسیب‌هایی را به محیط زیست وارد خواهد کرد، به نظر می‌رسد صرف انتقال مشکلی را حل نخواهد کرد و ممکن است حتی این انتقال ضرر بیشتری داشته باشد، پس نتیجه ارزیابی در این راستا خیلی مهم است.
متاسفانه تمام قوانینی که باید صاحبان صنایع را مجبور می‌کرد تا از سود خود به تعهدات اجتماعی خود عمل کنند، ناقص اجرا می‌شود. ما تمام قوانین را داریم که باید با پسماندها چه کار کنند اما متاسفانه ارزشهای محیط زیستی به درستی درک نمی‌شود و برای همین قوانین به درستی اجرا نمی‌شود.
نکته قابل تامل این است که ذخایر معادن ما در حال اتمام است و ما نباید منایع طبیعی را به همین سادگی در عرض ۲۰ یا ۳۰ سال تمام می‌کردیم، آن هم با ایجاد این همه آلایندگی که خطری برای استان است.
موضوع دیگری که می‌توان در این گزارش مورد بحث قرار داد، بحث رعایت استانداردها در واحدهای تولیدی شهرک صنعتی روی است که دکتر زمانی در این زمینه معتقد است، استانداردها در واحدهای تولیدی شهرک روی رعایت نمی‌شود. یا اینکه استانداردهای سهل و آسانی تعریف شده که چندان موثر نیستند که به طور یقین دود این عدم توجه نیز به چشم مردم استان و در درجه نخست کارگران این واحدها می‌رود.
عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان در مورد راهکارهای برون رفت از این معضل زیست محیطی نیز اظهاراتی داشت، طبق گفته وی استانداردهای محیط زیستی در دنیا روز به روز سختگیرانه تر می‌شود، یعنی اگر ما می‌خواهیم تولید را در بیخ گوش شهر زنجان داشته باشیم باید استانداردها را روز به روز سختگیرانه تر کنیم و صنعت نیز موظف باشد تا این استانداردها را رعایت کند.
وی با بیان اینکه از زمان گذشته تاکنون توانایی جسم انسانها برای تحمل آلودگی کمتر شده است، افزود: در خصوص شهرک صنعتی روی زنجان باید روز به روز استانداردها سختگیرانه تر باشد و همچنین به هیچ وجه اجازه توسعه و افزایش تولید را ندهیم و اگر صنعت جدید و تولیدی هم صورت می‌گیرد از پسماندهای همان صنعت باشد.
طبق گفته دکتر زمانی پسماندهای شهرک روی زنجان تا مرکز شهر را آلوده کرده‌اند که باید دید انتقال پسماندها مشکل را حل خواهد کرد و یا اینکه در آینده شاهد معضل دیگری خواهیم بود؟ رویداد آذربایجان امیدوار است که تدبیر مسئولان در خصوص انتقال این پسماندها کارساز باشد اما به قطع این موضوع را تا آخر پیگیری خواهیم کرد.
منبع؛ رویداد آذربایجان
