چین و ۱۴ کشور آسیا و اقیانوسیه پس از نزدیک به یک دهه مذاکره، روز گذشته بزرگ‌ترین توافق تجارت آزاد جهان را امضا کردند؛ توافقی با هدایت چین و در غیاب بزرگ‌ترین قدرت‌های جهان غرب: ایالات متحده و اروپا.رهبران ۱۰ کشور عضو پیمان همکاری‌های جنوب شرق آسیا (آسه‌آن)، چین، ژاپن، کره جنوبی، استرالیا و نیوزیلند در حاشیه نشست جازی آسه‌آن، این توافق را امضا کردند تا زنگ خطر برای ایالات متحده و اروپا به صدا درآید.
مشارکت اقتصادی جامع منطقه‌ای (RCEP) که مذاکره بر سر آن هشت سال طول کشید، حدود یک‌سوم از تولید اقتصادی جهان را در بر می‌گیرد و گامی بزرگ برای ادغام اقتصادی منطقه محسوب می‌شود. تکمیل و اجرائی‌شدن این توافق چند سال طول خواهد کشید؛ اما در کوتاه‌مدت تعرفه‌های اقتصادی و تجاری موجود در بسیاری از کشورهای آسیای شرقی و اقیانوسیه را کاهش خواهد داد.
مشارکت اقتصادی جامع منطقه‌ای، بزرگ‌ترین توافق تجارت آزاد جهان محسوب می‌شود و آن را ۱۰ کشور برونئی، کامبوج، اندونزی، لائوس، مالزی، میانمار، فیلیپین، سنگاپور، تایلند و ویتنام با مشارکت استرالیا، چین، ژاپن، نیوزیلند و کره جنوبی به امضا رسانده‌اند. این توافق حتی می‌توانست بزرگ‌تر باشد؛ اما هند در سال ۲۰۱۹ تصمیم به خروج از مذاکرات گرفت و هنوز هم تمایلی به بازگشت ندارد.
براساس برآوردهای دانشگاه جان هاپکینز، این مشارکت اقتصادی جامع منطقه‌ای که روز گذشته به امضا رسید، می‌تواند ۱۸۶ میلیارد دلار به حجم اقتصاد جهانی و ۰.۲ درصد به تولید ناخالص داخلی اعضای آن اضافه کند. ژاپن و کره جنوبی از بزرگ‌ترین برندگان این توافق هستند و حجم مبادلات بازرگانی این توافق تقریبا هم‌تراز حجم مبادلات بازرگانی اتحادیه اروپاست.
اتحادیه اروپا ۳۳ درصد کل تجارت جهان را در اختیار دارد. این توافق‌نامه تمام مباحث مربوط به یک توافق تجارت آزاد را در بر می‌گیرد: تعرفه‌ها، اداره گمرک، اقدامات بهداشتی، خدمات، سرمایه‌گذاری و دیگر موارد، اما دو موضوع بیش از همه مورد توجه قرار گرفته است.
اولین مورد، قوانین و مقررات کشور مبدأ است. تمام توافق‌نامه‌های تجاری آسه‌آن دارای قوانین مختلفی هستند. به‌عنوان مثال، اگر شرکتی در اندونزی دوچرخه تولید کند، ممکن است برای یک توافق تجارت آزاد با ژاپن واجد شرایط باشد؛ اما برای واجد شرایط بودن در کره جنوبی به موضوعات دیگری هم نیاز دارد؛ اما توافق اخیر تمام این جزئیات و موانع را از بین برده است. براساس مشارکت اقتصادی جامع منطقه‌ای، هنگامی که محصولی تولید می‌شود، شرایط تولید آن در تمام ۱۵ کشور عضو یکسان است و برای فروش آن در کشوری دیگر فقط یک برگه کاغذ مورد نیاز خواهد بود.
اما دومین عامل که مهم‌ترین عامل از نظر سیاسی محسوب می‌شود، این است که این توافق، اولین معامله تجارت آزاد بین چین، ژاپن و کره جنوبی است. اگرچه توافق مشارکت اقتصادی جامع منطقه‌ای یک توافق چالش‌برانگیز نیست و کشورها را از لحاظ سیاسی چندان درگیر نمی‌کند؛ اما باز هم یک گام بزرگ در رفع تنش میان چین از یک سو و ژاپن و کره جنوبی به‌عنوان متحدان غرب از سوی دیگر محسوب می‌شود.
در مجموع می‌توان گفت در سایه این توافق عوارض گمرکی در تجارت بین کشورهای امضاکننده کاهش می‌یابد، قواعد ناظر بر بازرگانی مشترک تدوین و زمینه برای حمل‌ونقل کالا تسهیل می‌شود. علاوه‌بر‌آن، بزرگ‌ترین توافق تجارت آزاد جهان شامل بازرگانی، خدمات، سرمایه‌گذاری، بازرگانی دیجیتال و ارتباطات خواهد شد.
