افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی
در افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی داراییها، شرکت داراییهای ثابت مشهود خود همانند زمین، ساختمان، ماشینآلات و تجهیزات، سرمایهگذاریها و … را مورد تجدید ارزیابی قرار میدهند.
به عبارت دیگر، ارزش داراییها یک شرکت بر اساس نرخ تورم کشور ارزیابی شده و در ترازنامه به روز میشود. با به روز شدن ارزش داراییها، امکان استفاده از تسهیلات مالی بیشتر نیز وجود دارد. این مهم در شرکتهای زیانده میتواند بهعنوان محرکی برای تجدید حیات شرکتها محسوب شود.
این موضوع به ویژه برای شرکتهایی که مشمول ماده ۱۴۱ قانون تجارت شدهاند، از اهمیت زیادی برخوردار است. براساس قانون تجارت در صورتی که مقدار زیان از نصف سرمایه ثبتی شرکت بیشتر باشد، شرکت مذکور مشمول ماده ۱۴۱ میشود. شرکت زیانده برای خروج از این ماده باید سرمایه خود را به مقداری افزایش دهد تا میزان زیان از نصف سرمایه کمتر شود.
در این روش، درصد مالکیت سهامدار در شرکت تغییری پیدا نمیکند. یعنی به همان نسبت که سرمایه شرکت زیاد میشود، تعداد سهام فرد نیز افزایش پیدا میکند.
افزایش سرمایه از محل سود انباشته
طبق قانون تجارت شرکتها موظفند سالیانه درصدی از سود خود را بین سهامداران تقسیم نکرده و نزد خود نگهداری شوند. این سود در حسابی تحت عنوان سود انباشته در صورتهای مالی شرکتها ثبت میشود. با افزایش سودهای ذخیره شده و رسیدن به مقدار مناسبی، شرکت میتواند از این محل سرمایه خود را افزایش دهد و با این کار منابع جدید مورد نیاز خود را تامین کند.
پس در روش سود انباشته عملا جریان نقدینگی جدید به شرکت وارد نمیشود. پس به دلیل اینکه سهامداران پولی برای سهام جدید خود پرداخت نمیکنند. در این روش به سهامداران، سهامی تحت عنوان سهام جایزه تعلق میگیرد.
افزایش سرمایه از محل آورده نقدی
در مواقعی که شرکت نیاز به منابع جدید برای طرحهای توسعهای خود دارد اما سود انباشته مناسبی در اختیار ندارد، ناچار به افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران است. به دلیل اینکه این روش، نیازمند تأمین منابع جدید از سوی سهامداران فعلی شرکت است، شرکت حق استفاده و حضور در آن را ابتدا به سهامداران شرکت میدهد.
به این صورت که اوراقی تحت عنوان «حق تقدم سهام» در اختیار سهامداران فعلی قرار میگیرد. سهامدار در مدت زمان مجاز برای معاملات این اوراق که معمولا ۲ ماه است و به آن مهلت پذیرهنویسی گفته میشود، دو راهکار دارد :
پرداخت مبلغ اسمی سهام: در این روش سهامدار به ازای هر سهم باید مبلغی را در بازه زمانی ۲ ماهه به شرکت پرداخت کند. این مبلغ در ایران معمولا ۱۰۰۰ ریال (قیمت اسمی سهم) است. با این کار پس از طی شدن مراحل افزایش سرمایه، حق تقدم شما تبدیل به سهم عادی میشود.
فروش حق تقدم: اگر سهامدار به هر علتی تمایل نداشته باشد که از حق تقدمهای خود استفاده کند، میتواند در بازه زمانی ۲ ماهه حق تقدمهای خود را به سرمایهگذاران دیگر بفروشد. این حق تقدمها مانند سهام عادی در بورس قابل معامله هستند. حق تقدم هر سهم با اضافه شدن حرف «ح» پس از نماد آن قابل شناسایی است. به عنوان نمونه حق تقدم خریخت با نماد «خریختح» معامله میشود.
افزایش سرمایه از روش صرف سهام چیست
در این روش، شرکت سهام خود را به مبلغی بیش از قیمت اسمی و از طریق پذیرهنویسی به فروش رسانده و تفاوت حاصل از قیمت فروش و قیمت اسمی سهام را، به حساب اندوخته منتقل و یا در ازای آن سهام جدید، به سهامداران قبلی میدهد. با توجه با این که روش در بازار ایران کاربرد زیادی ندارد از توضیح بیش از اندازه آن خودداری میکنیم.
گاهی نیز این امکان وجود دارد که از تلفیق دو روش از موارد بالا افزایش سرمایه صورت بگیر به عنوان مثال تلفیق آورده نقدی و سود انباشته.