سوم اردیبهشت ماه در تقویم ایران به نام روز معمار نامگذاری شده است. این روز بهانه ای است تا از معماری و معماران سخن بگوییم و اینکه هنر معماری در جامعه شهری کشور و استان زنجان چقدر محجور شده و به قهقرا رفته است. معماری هنر خلق فضا است و علمی است که با انسان و محیط سروکار دارد. پس ابعاد روانشناسی، جامعه شناسی، مهندسی، هنر و واقعیت های محیطی و جغرافیایی در معماری شاخص های تاثیرگذارند.

امروز وضعیت معماری در سطح کشورمان وضعیت مناسبی نیست و شاهدیم آثار شاخص و ماندگاری در شهرها خلق نمی شوند! و روح و روان انسان و احترام به محیط زیستی انسان مورد نوجه جدی نیست. با نگاهی به شهر زنجان به عنوان مرکز استان، شاهدیم هنر معماری در شهر قربانی اقتصاد ساخت و ساز شده و علاوه بر انتقای سیاستگذاران و مدیریت شهری از اقتصاد مسکن، فعالان این حوزه از مهندسان تا عوامل اجرایی در این چرخه به قربانی شدن هنر معماری در شهر کمک کرده اند!

جای افسوس فراوان است که امروزدر شهر زنجان از سیاستگذاری توسعه شهر تا طراحی نماهای ساختمان بدون پشتوانه معمار اصیل ایرانی-اسلامی پشتیبانی و اجرایی می شود و همه دست اندرکان و عوامل موثر در ساخت و سازهای شهری به این جریان ضدتوسعه ای پیوسته اند. واقعیت تلخ تر اینکه نه تنها شاهد آثار ماندگار و اصیل در شهر زنجان نیستیم بلکه طراحی سطح پایین بناها و ساختمان با نازل ترین استانداردها نیز مجوز ساخت و پایان کار می گیرند!

اقتصاد ساخت امروز مرکز شهر زنجان را قربانی سوده های اقتصادی کرده و افزایش تراکم ساخت در هسته مرکزی علاوه بر تشدید مشکلات ترافیکی، صیانت و توسعه معماری اصیل ایرانی را نیز با خطرات جدی مواجه کرده است. در دهه ۹۰ به لطف دلسوزی رسانه ای برخی از جداره های معماری با ارزش را که شامل بدنه میدان انقلاب و انقلاب تا سبزه میدان بود با انتشار مطالب رسانه ای صیانت کردیم.

اما به دلیل فقدان رسانه تخصصی در این حوزه و مطالبه گری صحیح از مسئولان امروز معماری در شهر زنجان مسیر توسعه ای را طی نمی کند و عموما تنگناهای اقتصادی مردم و اقتصاد سودآور برای سازندگان فاقد علم و منفعت های اقتصادی شهرداری در قبال برخی تخلفات انحراف بزرگی را در مسیر رشد و اعتلای معماری در شهر زنجان ایجاد کرده است.

این وضعیت بغرنج در حالی است که مهندسان معمار در شهر زنجان نیز عزمی برای فعالیت های صنفی مختص این حوزه و دلسوزی اجتماعی جهت بهبود امور را ندارند. در سال های گذشنه انجمنی تحت عنوان انجمن مهندسان معمار در استان زنجان نیز شکل گرفت که در این سال های یک تشکل صنفی بی تحرک و بی تاثیر را داشته است! پس مهندسان شهر نیز عملا تحرک و فعالیت به صورت NGO جهت کمک به معماری شهر را نیز نداشته اند!

در سال های گذشته برخی اقدامات و تحرکات جهت بهبود هنر معماری در سطح شهرزنجان انجام شده اما کافی نبوده است. امروز شهر زنجان علاوه بر نیاز شدید به ساخت ساختمان های ایمن، زیبا، اصیل و دارای شاخص های استاندارد طراحی و اجرایی نیازمند روح معماری و توجه به نیازهای روحی و روانی مردم و خلق نماها، خط آسمان زیبا و استاندارد، توجه به قشر معلولین و ناتوانان جسمی و سالمندان و توجه به کانسپت های معماری مبتنی بر هویت بومی مردم زنجان است.

در یک نگاه کلان معمران زنجان متناسب با هویت معماری بومی مردم زنجان شاخص ها و استانداردهایی را برای خلق فضاهای معماری شهر زنجان تعریف و عملیاتی کنند و هنر معماری زنجان را با خلق ساختمان های جدید در کشور الگو کرده و به آن هویت برندینگ معماری ببخشیند. هرچند این مسیر، مسیر دشواری است اما به عنوان یک نقطه ایده آل و هدف مهم برای معماران زنجان باید مورد توجه و تاکید قرار گیرد.

زنجان را به شهر شاهکارهای هنر معماری تبدیل کنیم…