نماینده‌ای گفته «شیرینی اگر پرملات باشد با رشوه یکی است اما اگر فردی یک جعبه شیرینی یا مبلغ ۵۰۰ هزار تا ۱ و ۲ میلیون تومان پرداخت کند تنها شیرینی محسوب می‌شود، همان‌طور که شخصی به خانه کسی می‌رود و به اندازه بضاعت خود هدیه می‌دهد. اما اینکه افراد مبلغ‌های ۱۰۰ یا ۵۰۰ میلیون تومانی در ادارات رد و بدل می‌کنند، رشوه محسوب می‌شود. ما نمایندگان اگر خلاء قانونی مشاهده کنیم، حتما آن‌را اصلاح کرده تا قانون به درستی اجرا شود.»
یادم هست وقتی کتاب «مقدمه‌ای بر سنجش فساد» (۱۳۸۶) را می‌نوشتم، در متون ذکر شده بود که سازمان ملل متحد به هنگام تدوین «کنوانسیون مبارزه با فساد» (که سال ۲۰۰۳ مصوب شد) با مشکل تعریف فساد مواجه شدند. فساد صورت‌های مختلف دارد و ارائه تعریفی جامع دشوار است. متخصصان راهبرد برشمردن مصادیق فساد و گونه‌های آن‌را انتخاب کرده بودند.
انواع فساد نظیر رشوه، اختلاس، فساد خاکستری، سیاه، فساد یقه سفیدها، فساد کلان، فساد خرد، و اخّاذی در وصف گونه‌های فساد ذکر شده‌اند.
از این به بعد «شیرینی کم‌ملات» و «شیرینی پُرمَلات» را هم می‌شود در ادبیات متخصصان مطالعات فساد گنجاند. این گونه مفاهیم تخصصی احتمالاً بخشی از تلاش برای بومی‌سازی علوم اجتماعی، علوم سیاسی و حکمرانی است.
نکته مهم‌تر اما از این جمله نماینده محترم برمی‌آید: «ما نمایندگان اگر خلاء قانونی مشاهده کنیم، حتما آن‌را اصلاح کرده تا قانون به درستی اجرا شود.» تصور کنید قانونی را که خلاءهایش با این سطح از دانش بومی‌سازی شده درباره فساد پر شود. دانشی که فساد را عادی‌سازی و تئوریزه می‌کند.
عجز و ناتوانی خاصی هم در این گفته نهفته است؛ ناتوانی از درک علت پدیده فساد، ابعادش، درمانش و از سویی ژست‌های ضدفساد که رنگ می‌بازند؛ و حالا می‌ماند عادی‌سازی فساد.
سعدی بزرگ گفته است «تا مرد سخن نگفته باشد/عیب و هنرش نهفته باشد.» برخی مجلسیان این روزها همین که سخن می‌گویند…
