انتظار داریم اقتصادمان را با فرانسه رفاه اجتماعی را با انگلیس، صنعت را با امریکا، فرهنگ را با سوییس، علوم انسانی مان را با آلمان و سیاست مدارنمان را با سیاست مداران اسکاندیناوی بسنجیم.
فاصله ای که امروز میان غرب و جامعه ایرانی وجود دارد، محصول یک سال، دو سال یا چند دهه و حتی یک قرن اخیر نیست بلکه این گسست و فاصله از زمانی دور و از زمان جنگ چالدران به بعد کم کم ایجاده شده و بعد از گذشت چند قرن حالا اینگونه خود را عیان کرده است.
در چالدران هنگامی که سربازان شاه اسماعیل صفوی با جسارت و رشادت شمشیر و سپر در دست به سمت سپاه عثمانی می تاختند اما چیزی جز گلوله ای که از راه دور شلیک می آمد نصیبشان نمی شد متوجه نمی شدند که جهان دیگران جهان قدیم نیست. و دیگر نبرد جوانمردانه رو در روی دو لشگر و دو فرمانده تمام شده است و حالا دیگر تفنگ و توپ و میدان کشتار ناجوانمردانه از پشت سر و راه دور است که پیروز را مشخص می کند.
ژاپنی ها پس از انقلاب میجی متوجه این گپ تاریخی شدند و به سرعت سعی در فهم جهان جدید و مولفه های آن کردند [فیلم آخرین سامورایی تصویر خوبی از گذار جامعه ژاپنی است]
اما کشور ما در همان خواب غفلتی ماند که در چالدران بود و دوباره پس از گذشت بیش از دو قرن از چالدران و حالا اینبار در جنگهای ایران و روس دوباره همان دلاوری‌های سربازان ایرانی است و دوباره همان شکست از همان توپ و تفنگ ها و لشکر منظم ارتش روسیه.
فاصله و گپ بین ایران و غرب در قرن هیجده و نوزده میلادی با سرعت بیشتری ادامه می یابد. هنگامی که غربی ها در قرون هجده و نوزده با سرعت سرسام آوری در حال درنوردیدن افق های جدید فکری، اجتماعی، سیاسی و علمی بودند، ایران چنان در جهل مرکب خود پا سفت کرده و آنچنان به تعطیلات و خواب زمستانی خود رفته است، که هیچکس یارای بیدار کردنش را ندارد.
ایران با شاه بنگی و هپروتی نظام صفوی [سلطان حسین] وارد قرن هیجده شده و با تلی از چشمان از حدقه درآمده کرمانی ها توسط خواجه عقده ای قاجار این قرن پر آشوب را به اتمام می رساند
قرنی که همزمان در آن سوی دنیا شوریده هایی مانند ولتر و دیدرو و روسو در حال پروردن نهال بزرگترین انقلاب تاریخ بودند و در کونیگسبرگ آلمان مردی با قد صد و شصت سانتی در حال نوشتن سخت ترین و عمیق ترین کتب فلسفی بود.
ایران به قرن نوزده با فتحعلی شاه و اروپا با ناپلئون سردار سوار بر اسب خوش آمد گفت. اروپای قرن نوزده بود اروپای هگل و مارکس، انقلابهای همه گیر، کمون پاریس و جاه طلبی های ناپلئون و بیسمارک بود و قرن نوزده ایران قرن کشتن قائم مقام فراهانی، امیر کبیر، میرزا سپهسالار، آقاخان کرمانی..
قرن نوزده اروپا قرن استعمار و دزدی ثروت ملل دیگر بود و ایران قرن نوزده، ایران مظفر الدین شاهی که میگفت در زندگی جز جماع، شکار و خوردن همه چیز بیهوده است.
اروپا و آمریکای قرن نوزدهم، اروپا و آمریکای اختراعات و اکتشافات جدید و سریع بود و ایران قرن نوزدهم ایران قحطی های بزرگ و کشتن گریبایدوف [بدون فهم مناسبات جهانی] و توهم و خرافات و جهل و تیفوس و وبا و طاعون و..
حال انتظار داریم امروز
اقتصادمان را با فرانسه
رفاه اجتماعی مان را با انگلیس، صنعت مان را با امریکا
فرهنگ مان را با سوییس
علوم انسانی مان را با آلمان
و سیاست مدارنمان را با سیاست مداران اسکاندیناوی بسنجیم.
واقعیتی که باید بپذیریم این است که فاصله فرهنگ ما با انگلیس به همان میزان فاصله تماشاگر ما و آنها با زمین فوتبال است. (تماشاگر ما از فاصله پنجاه متری زمین و در حضور صدها مامور چماق به دست، نارنجک و سنگ و بطری و صندلی به زمین پرتاپ می کند و در انگلیس تماشاگر حاضر در یک متری زمین و بدون حضور مامور و باتوم نشسته و هیچ شی ای به زمین پرتاپ نمی شود)
واقعیت این است که فاصله صنعت ما با آنها همان فاصله موتور گازی با پورشه و فاصله توسعه انسانی ما همان میزان تفاوت پاکی هوای تهران و مونیخ است. مغز و ذهن بسیاری از ما هنوز همان مغز شاه سلطان حسین و مظفر الدین شاه و عمل و کردار و نگاه ما همان نگاه شبان و رعیتی هزار ساله است
با این تفاوت که به واسطه واردات کالاهای مصرفی غرب صاحب موبایل و خودرو و کت شلوار شده ایم. حال انتظار داریم با این سیاست مداران و تحلیلگران و هنرمندان و روشنفکران و.. دن کیشوت وارمان، یک شبه قدم هایی به بزرگی چندین قرن برداشته و شانه به شانه ژاپن و اروپا حرکت کنیم. با این کارها فقط آب در هاون می کوبیم و اسباب مزاح دیگران را فراهم می نماییم.
