رکود اقتصادی علاوه بر کاهش صادرات، ارزش واحد کالاهای صادراتی را هم کاهش داده که بیانگر از دست رفتن بازارهای باارزش برای تولیدکننده ایرانی است.
تولید کالاهای باکیفیت نیازمند دو عامل مرتبط با هم است؛ یکی در بعد تقاضا که به دسترسی به بازارها مربوط است و دیگری در بعد عرضه که به تکنولوژی تولید مربوط است. امروزه هر دو عامل بهشدت با دانش به کار گرفتهشده در تولید و فروش کالا وابستهاند.
همگی داستان تحریم قطر از سوی عربستان و متحدان او در سال ۲۰۱۷ و روی آوردن قطر به دیگر منابع برای تامین کالاها از جمله مواد غذایی را به خاطر داریم. در آن دوران بیشترین افزایش عرضه کالا از سوی شرکتهای ایرانی نبود، بلکه کشورهایی مانند ترکیه برنده شدند؛ چرا که زبان بینالمللی عرضه کالا را میدانستند.
بدون دانستن این زبان، تنها میتوان برای بازارهای محدودی در داخل و برخی کشورهای کمدرآمد کالا تولید کرد. همچنین، تولید کالاهای پیچیدهتر و با ارزشافزوده بالاتر که به مشارکت با دیگر تولیدکنندگان در چرخه تولید جهانی نیاز دارد، اصولا در انزوا غیرممکن است.
آنچه باید توجه ما را برانگیزد، بیرون ماندن از گروه کشورهایی است که هر روز کالاهایی با محتوای دانش بیشتر و ارزش بالاتر برای بازاری گستردهتر تولید میکنند و از طریق تسهیل مبادلات، محصولات خود را در بازارهای بیشتری به فروش میرسانند.
این در حالی است که تولیدکنندههای ما هنوز با تصمیماتی، چه در عرصه قوانین و چه در عرصه اقتصاد کلان و سیاستگذاری، روبهرو هستند که خطا بودنشان دهههاست اثبات شده است.