آثار گسترده و عمیقی که کووید ۱۹ بر زندگی ما ، اقتصاد ، روابط اجتماعی و روح و روان همگی بویژه نسل جوان و نوجوان گذاشته مشهود و قابل ملاحظه است و بر هیچ فردی پوشیده نیست و یقینا مورد مطالعه مراکز کثیر دانشگاهی قرار خواهد گرفت اما موضوع این نوشته طرح این پرسش عجیب است که چقدر با اطمینان میتوان گفت که پس از سپری شدن دوران کرونا مشاغل به حالت قبل از کرونا برخواهند گشت.
در ابتدا شاید تلقی بسیاری از کارشناسان این باشد که با رفع این بلا و بازگشت به زندگی عادی ، مشاغل بویژه آنها که بیشتر صدمه دیده اند آهسته و پیوسته به دوران قبل باز خواهند گشت اما در کمال ناباوری موسسه تحقیقاتی و معتبر مکنزی بر اساس پژوهشی عمیق در هشت کشور جهان به این پرسش غریب یک پاسخ منفی محکم میدهد!
یک تیم غنی و حرفه ای متشکل از تخصصهای اقتصاد، کسب و کار ، جامعه شناسی و روانشناسی با بررسی بیش از ۵ هزار شغل و آثار کرونا بر آنها در کشورهای چین،آمریکا، ژاپن ، اسپانیا ، انگلیس ، فرانسه ، آلمان و هند به این نتیجه تکان دهنده رسیده است که بازار مشاغل هرگز به دوران قبل از کووید برنخواهد گشت و شکاف عظیمی که کرونا بر مشاغل تحمیل کرده به گونه ای موجب تغییر مدل کسب و کار و رفتار عادت گونه جامعه خواهد شد که تاثیر آن مطلقا کوتاه مدت و بازگشت پذیر نیست.
این گزارش در فوریه ۲۰۲۱ درست همین یک ماه پیش منتشر شده است.
شاخص اصلی میزان و شدت تغییر در مشاغل چیزی نیست جز فاصله اجتماعی !
و در ادامه شاخص هایی از قبیل تعداد ارتباط در روز، شکل و گونه ارتباط و همچنین فضا و محیط شغل نیز مطرح میشود
بر این اساس دقیقا به ترتیب، مشاغل:
۱- پزشکی و دندانپزشکی ۲- باشگاههای ورزشی و آرایشگاهها و… ۳- خرده فروشی ۴- گردشگری و رستوران ۵- خدمات خانگی ۶- تولید و انبارداری ۷- امور اداری و دفتری ۸- آموزش ۹-حمل و نقل کالا و در نهایت ۱۰- کشاورزی متاثر از این پاندمی و با همین الویت و ترتیب ما شاهد تغییر شکل و ماهیت در این طیف از مشاغل خواهیم بود
در راستای این تغییر روند تاسیس شرکتها با موضوع اتوماسیون و هوش مصنوعی بزرگترین حادثه چند دهه آینده خواهد بود و بزرگترین سرمایه گذاریها در این بخش متمرکز می گردد. ورود رباتها در فرآیندهای تولید ، کشاورزی ، انبارداری و حتی در بخش خدمات و تعامل با انسانها از جمله خرده فروشی ، بانکداری، پست، داروخانه، وکالت، آموزش، امور خدماتی در بیمارستانها و هتلها ، املاک و مستغلات و حتی تعمیر ماشین آلات به کمک واقعیت مجازی به تسریع و جایگزینی نیروی انسانی منجر می شود و اساسا این روند، اکوسیستم اشتغال در جهان را تغییر میدهد.
رشته های جدید تحصیلی در دانشگاهها، گرایشها، مهارتها و دروس جدید در ابعاد گسترده متولد میشوند و مشاغل با شکل و شمایلی متفاوت ظهور میکنند .پیش بینی می شود بیش از نیمی از مشاغل دنیا تحت تاثیر این رخداد قرار بگیرند و ۲۵% از کارکنان کشورهای توسعه یافته و ۱۰% از کارکنان کشورهای در حال توسعه به کار از خانه بین ۳ تا ۵ روز در هفته ادامه دهند که سرعت این تحول در مشاغل را ۵ برابر بیشتر از دوران قبل از کرونا کرده است .
لحظه ای توجه کنید در این عرصه چه تهدیدها و فرصتهایی خلق میشود. بعنوان مثال به این فکر کنید که تا چه میزان شرایط شغلی افرادی که قبلا در شهرهای کوچک زندگی می کردند یا گروههایی از جامعه که به هر دلیلی مورد تبعیض یا درآمد کمتر بوده اند تغییر میکند، تصور کنید چقدر از مهاجرتها تغییر جهت می دهند و فکر کنید که آموزش و کسب مهارت و از همه مهمتر نوآوری چه جایگاهی جدیدی خواهند داشت و در ابعاد کلان تصور کنید.
این جهان نوین قدرت ایجاد چه نوسانات هنگفتی در تولید ناخالص ملی کشورها خواهد داشت بطور مثال ممالکی که محوریت اقتصاد و اشتغال آنها گردشگری است یا کشورهایی که تولید محور هستند چه روزها و مسیرهای متفاوتی پیش رو دارند .
بی تردید این صحنه، جهان دیگری از زاویه روانشناسی و جامعه شناسی پیش روی ما به تصویر می کشد که در جای خود محل بررسی و مداقه ژرف است.
همه گیری کرونا در نهایت محو خواهد شد و از این دنیا رخت بر می بندد اما چالش هایی که در زندگی ما و بخصوص فضای کسب و کار ایجاد میکند از قرار معلوم ابدی است.
