برخی گمان میکنند با توجه به اتفاقاتی که در آمریکا رخ داده، احتمال اینکه ترامپ به یک رییسجمهور چهارساله تبدیل شود، زیاد است. این درحالی است که بنده چنین باوری ندارم و معتقدم ترامپ به احتمال زیاد دوباره به ریاستجمهوری انتخاب خواهد شد.
با تشکیل مجلس یازدهم و احتمال شکلگیری یک دولت راستگرا با ورژن تند، این احتمال که رادیکالیسم در ایران شدت بگیرد، وجود دارد. زمینههای این اتفاق نیز با شکلگیری مجلس یازدهم به وجود آمده است.
در سالهای اخیر ایران احتیاط معقولی در مقابل آمریکا در پیش گرفته و از برخورد مستقیم خودداری کرده است. با وجود این، شرایط ممکن است بهشکلی رقم بخورد که ترامپ که در دور نخست ریاستجمهوری خود احتیاط زیادی در مقابل ایران انجام میداد؛ در دور دوم ریاستجمهوری خود این احتیاط را کنار بگذارد و تحرکات جدیدی را آغاز کند که این تحرکات در نهایت به درگیریهایی بین طرفین منجر شود.
تصمیمگیری درباره سیاست خارجی ایران در حوزه اختیارات مجلس نیست، بلکه ساختارهای نظام درباره آن تصمیمگیری خواهد کرد. مجلس در این زمینه نقش دارد؛ اما بهاندازهای نیست که مسیر این سیاستگذاریها را تغییر دهد.
تغییر نمایندگان مجلس نمیتواند نشانهای برای تغییر مسیر سیاستخارجی جمهوری اسلامی ایران قلمداد شود. با این وجود، مجلس یازدهم زمینه را برای تصمیمات سختتری در زمینه سیاستخارجی ایران فراهم خواهد کرد و تصمیمگیران سیاسی با توجه به رویکرد مجلس یازدهم تصمیمات سختتری خواهد گرفت.
در شرایط کنونی بهدلیل بحران داخلی که در آمریکا به وجود آمده و دولت ترامپ را در تنگنا قرار داده، وی دنبال یک فتحالفتوح است تا بتواند از این بحران و حتی انتخابات ریاستجمهوری سربلند بیرون بیاید. ترامپ متوجه این نکته شده که به دلایل مختلف و به خصوص پس از اتفاقاتی که پیرامون قتل جورج فلوید در آمریکا رخ داد، با کاهش محبوبیت مواجه شده و به همین دلیل به ایران و توافق با جمهوریاسلامی بعنوان یک فتحالفتوح نگاه میکند.
این درحالی است که ما تغییراتی در رویکرد کشور در عرصه بینالمللی مشاهده نمیکنیم. ما همواره بیش از آنکه بهدنبال فرصت باشیم؛ فرصتسوزی کردهایم. بنده معتقدم اگر ارادهای برای تغییر در روابط وجود داشته باشد، شرایط کنونی فرصت مناسبی است.
البته، نباید این نکته را فراموش کرد که آزاد کردن زندانی آمریکایی پاسخ مثبتی به آمریکا بود. به همین دلیل، بهنظر میرسد ابتکار عمل خاصی برای استفاده از فرصت ایجادشده مشاهده نخواهد شد و نباید هم چنین انتظاری داشت. اینکه ترامپ از ایران تشکر کرده نشان میدهد ظاهرا میتوان اقدامات موثری در زمینه ترمیم روابط انجام شود، البته آمریکا باید درک کند که باید به ایران بیش از اینها احترام بگذارد.
ایران پاسخ برخی اقدامات را به بازگشت آمریکا به برجام منوط کرده است. آمریکا مدعی است که دوباره نمیتواند به برجام بازگردد و حتی تحریمهای ایران را بردارد. بدون شک آمریکا درخواستهای غیرمنطقی از ایران طلب میکند که ایران نمیتواند مطابق میل آنها اقدامات موثری انجام دهد.
بایدن عنوان کرده که اگر به ریاستجمهوری آمریکا برسد، به برجام بازخواهد گشت. با این وجود، وی در انتخابات آینده پیروز نخواهد شد و شانس چندانی برای پیروزی بر رقیب خود یعنی ترامپ نخواهد داشت. به احتمال ۹۰درصد ترامپ در انتخابات ریاستجمهوری آینده آمریکا پیروز خواهد شد. تنها اگر در ماههای منتهی به انتخابات ریاستجمهوری آمریکا اتفاقات غیرمترقبه و غیرمنتظرهای در جامعه آمریکا رخ بدهد که به ضرر ترامپ شود، دموکراتها میتوانند شانس زیادی برای پیروزی در انتخابات آینده برای خود متصور باشند. در غیراین صورت، ترامپ دوباره بعنوان رییسجمهور آمریکا انتخاب خواهد شد.
برخی در ایران به شکست ترامپ در انتخابات خوشبین هستند و ترامپ نیز بهخوبی به این نکته آگاهی دارد. به همین دلیل نیز در موضعگیری اخیر خود به این نکته اشاره کرده است. با این وجود، برخی به این مساله بهعنوان یک فرصت نگاه میکنند.
⏺بخشهایی از مصاحبه دکتر احمد نقیبزاده، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران با روزنامه آرمان ملی