قِزِل‌اوزَن یکی از طولانی‌ترین رودخانه‌های ایران است که از کوه‌های چهل چشمه شهرستان دیواندره در استان کردستان و استان آذربایجان شرقی سرچشمه گرفته و پس از پیوستن هیرو چائی، زنجان‌چای و شاهرود به آن به دریای خزر می‌ریزد.

به گزارش همدلی زنجان؛قزل اوزن نامی است ترکی و از دو جزء قزل و اوزن تشکیل شده‌است. قزل به معنای طلا و طلایی می‌باشد. به‌طور کلی در زبان ترکی چهار کلمه آق، قرا، گوی و قزل صفت مطلق رنگهای سفید و سیاه و آبی و سرخ می‌باشند ولی معنی اصطلاحی آن‌ها متفاوت است.

در زبان ترکی صفت بر موصوف مقدم است و هرگاه هر یک از صفت‌های آغ، قرا، گوی و قزل با اسماء عام و عادی بکار روند رنگ آن اسم را بیان می‌کند؛ ولی هرگاه هر یک از صفت‌های مذکور مفهوم اسم عام را تغییر داده و از آن اسم خاص و اعلام درک شود آنگاه صفت مزبور به معانی بزرگ، عظیم، ارزشمند، شکوهمند، نیرومند، شریف، مقدس و پر شمار بوده و اسم مزبور را متمایز می‌نماید.

اوزن معنای شناور می‌دهد و به معنای رودخانه است. برابر تحقیقات مستشرق لهستانی، (Tadeusz Jan Kowalski) تادئوش یان کوالسکی، کلمه اوز در ترکی قدیم بمعنی آب فراوان یا رود بکار می‌رفته‌است.

بنابر توضیحات فوق کلمه قزل اوزن به معنی رودخانه بزرگ و شکوهمند می‌باشد.

خانم ژان دیولافوا در صفحه ۷۲ از کتاب خود به نام (فرانسوی: La Perse, la Chaldée et la Susiane 1881-1882, Paris, 1887‎) نام دره‌ای که این رودخانه از رشته کوه قافلانکوه عبور می‌کند

بخشی از این رود که از منجیل تا دریای خزر قرار دارد سفیدرود نامیده می‌شود. فرهنگستان ایران نام سفیدرود را برای تمام این رود مقرر کرد ولی هنوز از سرچشمه تا منجیل به قزل اوزن نامیده می‌شود. سفیدرود توسط مورخ رومی به نام آماردوس ذکر شده‌است که با نام قوم آمارد ارتباط دارد و در منابع اسلامی آن را نهرالابیض خوانده‌اند.