عصر روز پنجشنبه ۱۸ شهریور ۱۴۰۰ با حضور دکتر بهرام عیناللهی وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی بزرگترین انستیتو و مرکز جامع سلولهای بنیادی و پزشکی بازساختی کشور در شهرستان سلطانیه کلنگ زنی شد. اهمیت این خبر بسیار زیاد بود که می توان این رخداد را یک موضوع بسیار حیاتی و مهم در آینده پزشکی کشور با محوریت استان زنجان برشمرد.
به گزارش همدلیزنجان؛برای تببین اهمیت موضوع بهتر است کمی در خصوص اهمیت سلول های بنیادی بدانیم. سلول بنیادی مادر تمام سلولها است و توانایی تبدیل به تمام سلولهای بدن را دارد. این سلولها توانایی خود نوسازی (Self Renewing) و تمایز (Differentiating) به انواع سلولها از جمله سلولهای خونی، قلبی، عصبی و غضروفی را دارند. هم چنین در بازسازی و ترمیم بافتهای مختلف بدن بدنبال آسیب و جراحت موثر بوده و میتوانند به درون بافتهای آسیب دیدهای که بخش عمده سلولهای آنها از بین رفته است، پیوند زدهشوند و جایگزین سلولهای آسیب دیده شده و به ترمیم و رفع نقص در آن بافت بپردازند.
سلولهای بنیادی، با وجود کاربرد بسیار در درمان بیماریهای گوناگون، به دلیل داشتن مزایا و معایب بسیار، هنوز به بررسی بیشتر نیاز دارند. بیش از یک دهه پیش، رشته پژوهشی جدیدی موسوم به “درمان سلول بنیادی” (Stem Cell Therapy) در علم پزشکی ظهور کرد.
امروزه، پژوهشگران روشهایی برای به کارگیری سلولهای بنیادی برای شرایط مزمنی چون بیماری قلبی، بیماریهای عصب مغزی و دیابت به کار میگیرند. متداولترین استفاده درمانهای سلول بنیادی، کنترل درد است.
این درمان، تزریق سلولهای بنیادی در حدود عصبها، تاندونها، مفاصل و بافت عضلانی دردناک و آسیب دیده را شامل میشود.
ایمنی و کارآیی استفاده از سلولهای بنیادی به دست آمده از خون یا مغز استخوان برای بازسازی سلولهای بنیادی خونساز، اثبات شده است.
علاوه بر این، سلولهای بنیادی خونساز و سلولهای بنیادی به دست آمده از منابعی مانند بافت چربی، برای درمان بیماریهای ارتوپدی، عصبی و دیگر بیماریها استفاده میشوند.
به رغم فقدان شواهد کافی در مورد آزمایشهای بالینی کنترلشده، برخی پزشکان بر این باورند که سلولهای بنیادی، ظرفیت منحصربهفردی در بازگرداندن سلامتی دارند زیرا این سلولها میتوانند محیط اطراف را احساس کنند و به گونهای عمل کنند که هر تقصی برطرف شود.
نظریه دیگر این است که انجام آزمایشهای کنترل شده و استانداردهای منظم برای چنین درمانهای امیدوارکنندهای، برای همه حامیان صنعتی، پیچیده است؛ بنابراین استفاده گسترده از این سلولها در آزمایشهای بالینی، مورد نیاز است.
هوادران هر دو نظریه، معتقدند که درمان با استفاده از سلولهای بنیادی، نسبتا ایمن است.
این نظریه که سلولهای بنیادی، ذاتا قادر به احساس کردن محیطی که به آن وارد میشوند، هستند و محلهایی مانند غضروف زانو را که نیاز به ترمیم یا جایگزینی دارند، مشخص میکنند، بر پایه شواهد علمی نیست.
احداث بزرگترین انستیتو و مرکز جامع سلولهای بنیادی و بازساختی کشور در استان زنجان اتفاق مهمی در این راستا بود. بزرگترین انستیتو و مرکز جامع سلولهای بنیادی و پزشکی بازساختی کشور با اعتباری بالغ بر ۱۸۰۰ میلیارد تومان در زنجان ( شهرستان سلطانیه ) کلنگزنی شد.
این مرکز در مساحتی ۴۰ هکتاری و طی ۴ سال به بهره برداری خواهد رسید. اعتبار اختصاصیافته برای آن هم ۱۸۰۰ میلیارد تومان است. فضای فیزیکی آن شامل: کلین رومهای تخصصی ویژه سلولهای بنیادی، بخش فرآوری و تولید سلولهای بنیادی، آزمایشگاهها و مراکز تحقیقاتی، بخش پیوند سلولهای بنیادی، بیمارستان سلول درمانی، فضاهای اقامتی و رفاهی برای بیماران و کارکنان، احداث بیمارستان با ظرفیت ۲۰۰-۱۰۰ تخت
در سالهای اخیر پزشکی بازساختی و سلولهای بنیادی بهعنوان یکی از فناوریهای جدید مورد توجه پزشکان و دانشمندان علوم پایه قرارگرفته است. هدف این حوزه ترمیم بافتها و اندامهای آسیبدیده بدن با استفاده از سلولهای زنده و با مواد و مولکولهای بیولوژیک است.
حجم بازار جهانی فرآوردههای سلولی و خدمات درمانی این حوزه در سال ۲۰۲۱ به بیش از ۹۰ میلیارد دلار تخمین زده میشود. لذا سرمایهگذاری و ورود به این فناوری بسیار حائز اهمیت است . به همین دلیل کشورهای زیادی اقدام به سرمایهگذاری در حوزه سلولهای بنیادی و پزشکی بازساختی نمودهاند .
دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان زنجان نیز به عنوان یکی از دانشگاههای پیشرو در حوزه علمی و مرکز قطب کلان منطقه۶ آمایشی کشوری از جایگاه ویژه و مقبولیت مناسبی در کشور برخوردار است.
با توجه به مطالعات صورت گرفته وجود مرکزی که تمرکز اصلی فعالیت آن بر کاربردی کردن نتایج تحقیقات پایه باشد از اهمیت ویژهای برخوردار است.
انستیتو و مرکز جامع سلولهای بنیادی و پزشکی بازساختی دانشگاه علوم پزشکی زنجان که باهدف توسعه فعالیتهای درمانی ایجادشده، میتواند زمینهساز پیشرفتهای قابل توجهی در سطح استان و کشور گردد.
این انستیتو با ماهیت چند رشتهای و همکاری گروههای مختلف علوم پایه و بالینی فعالیت مینماید. با مطالعات میدانی و بازدیدهای صورت گرفته در سطح داخل و خارج کشور و برگزاری جلسات متعدد و عقد تفاهمنامه مقرر گردید که این طرح با سرمایهگذاری خانواده خیر و نیکوکار ” جناب آقای نجفی” در شهرستان سلطانیه احداث، تجهیز و به بهرهبرداری برسد.
طبق تفاهمنامه منعقد شده فیمابین دانشگاه و خیر محترم، کلیه هزینههای مرتبط با احداث، خرید تجهیزات و هزینههای جاری مصرفی بر عهده خیر محترم و تأمین نیروی انسانی متخصص،فنی و کادر پژوهشی درمانی بر عهده دانشگاه علوم پزشکی زنجان خواهد بود.
مجریان طرح با احداث،تجهیز و راه اندازی آزمایشگاههای مرتبط تحقیقاتی، تاسیس اتاق تمیز( کلین روم) مطابق با استانداردهای سازمان غذا و دارو و پشتیبانی کامل اداری و مالی، عزم راسخی در بالندگی این انستیتو و مرکز جامع دارند.
محورهای اصلی فعالیت انستیتو و مرکز جامع در استان زنجان توسعه آموزش، پژوهش و سرمایه های انسانی،توسعه فناوری، تجاریسازی و توسعه مراکز خدمات بالینی می باشد.
در حوزه سلولهای بنیادی در دنیا جزو ۵ کشور اول هستیم
این مرکز به همت خیر محترم، مرحوم حاج عباس نجفی، با همکاری دانشگاه علوم پزشکی زنجان، احداث خواهد شد.
دکتر عیناللهی، وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی در مراسم کلنگ زنی این مرکز گفت: زنجان مزیّن به خیرین بزرگواری است که نقش بسیار مهمی در توسعه و ارتقای سلامت این منطقه داشته و دارند و به عنوان خدمتگزار مردم از خیرین سلامت تقدیر و تشکر میکنم.
دکتر عیناللهی با بیان اینکه مردم در ساختن کشور مشارکت میکنند و این کار در استان زنجان بهخوبی انجامشده است اظهار داشت: اقدامات خیرین سلامت، باقیاتصالحاتی است که تا سالهای سال برای آنها ثواب به همراه دارد .
وی تصریح کرد: علوم پزشکی در دنیا دچار تحول بزرگی شده و خواهد شد، که یکی از تحولات مهم عرصه پزشکی، سلول درمانی و سلولهای بنیادی است.
این مسئول تأکید کرد: سلولهای بنیادی قدمتی حدود سه دهه دارند و نقش بسیار عمدهای در آینده پزشکی خواهند داشت. حدود ۲۰ سال پیش، استفاده از سلولهای بنیادی را در چشم بهویژه برای جانبازان شیمیایی آغاز کردیم و تحول عظیمی در این حوزه رخ داد و امروز در حوزه سلولهای بنیادی در دنیا جزو ۵ کشور اول هستیم و در آینده برای درمان بسیاری از بیماریها از سلولهای بنیادی استفاده خواهد شد.
آینده کشور را قطعاً متحول خواهد کرد
وزیر بهداشت تصریح کرد: وقتی بحث راهاندازی انستیتو سلولهای بنیادی در استان زنجان مطرح شد، مورد استقبال بنده قرار گرفت، چون آینده کشور را قطعاً متحول خواهد کرد.
وی بابیان اینکه در آینده برای درمان بسیاری از بیماریها از سلولهای بنیادی استفاده خواهد شد و شاید بیماری دیابت را بتوان بهجای تزریق انسولین، با سلولهای بنیادی که در پانکراس ایجاد میشود، درمان کرد، ادامه داد: اکنون در بسیاری از بیماریها ازجمله بیماریهای چشمی، پیوند مغز استخوان و بیماری کبدی از سلولهای بنیادی استفاده میشود .
این مسئول اظهار کرد: اغراق نیست بگوییم در خاورمیانه، امکانات و تجهیزات مربوط به سلولهای بنیادی ایران، بینظیر است و اینکه در منطقه سلطانیه که هویت تاریخی ماست، قرار است چنین مرکزی ایجاد شود، جای تقدیر دارد و امیدواریم این مرکز در آینده در بعد فراملی در جذب گردشگر سلامت، نقش مهمی داشته باشد و کشور ما را در دنیا ممتاز کند.