براساس شواهد موجود در دنیا، کرونا درحال تبدیل شدن به دومین پاندمی بزرگ بعد از آنفلوآنزای اسپانیایی در طول تاریخ است.

گزارشی از چین از مثبت شدن مجدد تست ملکولی ۳ تا ۱۴ درصد بیماران کرونایی بهبود یافته حکایت دارد و این احتمالا می‌تواند نشانه‌ای از ایمنی ناپایدار بعد از ابتلا علیه ویروس باشد که نیاز به تایید مجدد با گزارش از سایر کشورها دارد.

موج دوم یک بیماری اپیدمیک زمانی است که به‌دنبال اتخاذ راهبردهایی از قبیل قرنطینه، ایزوله‌سازی یا شرایط آب و هوایی، بیماری تحت کنترل درآمده، ولی به علت ایمنی ناپایدار در برابر ایپدمی یا پاندمی مجدد، احتمال ایجاد موج دوم بیماری وجود داشته باشد. چنین شرایطی در کشور چین مورد تصور است.

با توجه به ناشناخته بودن ماهیت ویروس و عدم قطعیت در مورد متغیرهایی مانند دوره نهفتگی، نرخ ابتلا در انتهای موج اول، نرخ مرگ‌ومیر، تقویت یا تضعیف ویروس در جهش‌های آتی احتمالی و سیر زمان و… تعیین بزرگی و زمان بروز موج دوم با قطعیت بالا را با اشکال مواجه می‌کند.

کمااینکه در مورد موج اول نیز برآوردها و پیش‌بینی‌های متناقض و متفاوت و حتی غیرمنطقی مطرح شد. مدل‌های پیش‌بینی از ساده تا پیشرفته با ۱۰ تا ۲۰ فاکتور وجود دارد.

با این حال، برخی از کارشناسان و اپیدمیولوژیست‌ها معتقد هستند موج دوم شیوع بیماری رخ خواهد داد ولی زمان و بزرگی آن به درستی قابل تعیین نیست، زیرا موضوع داینامیک و تحت‌تاثیر عوامل مختلف است. به‌نظر می‌رسد بیماری‌هایی نظیر کرونا رفتار فصلی داشته باشند.

بنابراین انتظار می‌رود در فصل بعدی سرما، این بیماری را مجدد تجربه کنیم و به احتمال قوی در ایران موج اول و دوم تحت شرایط موجود(سیر طولانی کنترل اپیدمی اول) از هم قابل تفکیک نخواهند بود.

اگر در عراق، پاکستان و… هنوز مشکل را نمی‌بینیم، ممکن است ناشی از بودن این کشورها در فازهای اولیه باشد؛ زیرا اپیدمی رفتار تصاعدی در شیوع دارد، بنابراین در کشورهایی که بیماری در آنها دیرتر شیوع پیدا کرده است، باید منتظر بروز بیشتر در هفته‌های آتی باشیم.

این موضوع از این نظر اهمیت دارد که اگر در آن زمان در کشور ما اپیدمی بیماری کنترل شده باشد، مسافران از مبدأ این کشورها می‌توانند منشائی برای بروز موج دوم بیماری محسوب شوند.

از مطالعات استخراج‌شده و همچنین نظرات خبرگان حوزه اپیدمیولوژی و مسوولان ارشد ستاد ملی کرونا می‌توان به این جمع‌بندی رسید که در صورت نبود واکسیناسیون حداقل تا یک‌سال آینده جامعه با این بیماری درگیر خواهد بود و شاید موج اول و دوم خیلی از هم قابل تفکیک نباشد.

اگر روند سیر این ویروس در ایران مشابه با کشورهای شرق آسیا باشد، به‌نظر می‌رسد که در صورت وجود موج‌های بعدی این روند نیز در کشور ایران محسوس خواهد بود. باید در نظر گرفت که نسبت افراد ایمن و آسیب‌پذیر در یک جمعیت احتمال و بزرگی موج دوم را تعیین می‌کند.

طبق نظر پژوهشگران در صورت وجود موج دوم این بیماری، فصل و زمان به‌وجود آمدن این موج مهم خواهد بود. براساس برآوردهای انجام گرفته، موج بعدی اگر همزمان با شروع آنفلوآنزای فصلی باشد شدت موج بیشتر از موج اولیه خواهد بود.

بر پایه نتایج پاندمی‌های قبلی و با در نظر گرفتن محتمل بودن تغییرات در خود عامل بیماری(جهش ژنی) ممکن است میزان مرگ‌ومیر در موج دوم بیماری حتی بیشتر از موج اول باشد.

مرکز پژوهش های مجلس