یکی از خودرو سازان داخلی آگهی پیش فروشی منتشر نموده بود که در آن فقط رقم پیش پرداخت و زمان تحویل به علاوه سود مشارکت و سود انصراف مشخص شده بدون اینکه نوع خودروی تحویلی به مشتری مشخص شده باشد و در بخش شرایط ویژه آن قید شده است در زمان ارسال دعوتنامه خودروهای قابل عرضه به مشتریان مشخص و اعلام خواهد شد.براساس قانون به این پیش فروش ایرادات اساسی وارد است :
۱️⃣اگرقصد خودرو ساز را«بیع معلق به ساخت و فروش» در نظر بگیریم در این صورت طبق ماده ماده ۳۵۱ قانون مدنی قرارداد پیش فروش خودرو از نوع بیع کلی(یعنی صادق بر افراد عدیده) و مؤجل می باشد. بدین معنی که خودرو سازباید خودرویی را تولید و در تاریخ مشخصی به مشتری تحویل دهد که مقدار و جنس و وصف آن مشخص باشد.در حالی که طبق شرایط پیش فروش ، خودرو ساز در زمان ارسال دعوت نامه لیستی از خودروهایی که امکان تحویل آن را دارد به مشتری ارائه می دهد تا یکی را انتخاب و دریافت می نماید با این وصف مشتری در زمان عقد بیع نمی داند چه خودرویی و با چه مشخصاتی را پیش خرید می نماید. در این فرض چون مورد معامله مجهول است معامله از نوع غرر (معامله غرری معامله ای است که توام با خطر بوده و متعاملین در زمان انجام آن، توان تشخیص سودمند یا زیانبار بودن معامله را ندارند) و باطل است.
۲️⃣اگر آگهی پیش فروش را بیع استصناع در نظر بگیریم (بیع استصناع به معناى فروش به سفارش مىباشد. فروشنده متعهد به ساخت و تحویل کالایى مطابق سفارش خریدار مىگردد عقد بیع در زمان سفارش منعقد مىگردد. بیع استصناع در مورد کالاهایی صورت می گیرد که نه در نزد فروشنده موجود است و نه اساسا وجود خارجی دارد بلکه باید کار ساخت آن پس از قبول سفارش شروع شود) بدین معنی که خریدار نزد فروشنده می رود و از او می خواهد که کالایی را برای او بسازد. فروشنده ملزم می شود که کالایی را طبق سفارش مشتری بسازد و به وی تحویل دهد.در این عقد نیز مشخصات کامل کالا و جزییات مربوط به آن باید برای طرفین مشخص باشد تا هم فروشنده بداند چه کالایی را باید تولید کند و هم خریدار بداند که چه کالایی را باید تحویل بگیرد. در صورت جهل مشتری معامله از نوع مجهول و غرری محسوب می شود همانطور که پیشتر ذکر شد معامله غرری باطل است.
۳️⃣در حال سوم می توان فرض کرد آگهی پیش فروش تعهد به انجام عمل معین می باشد چون فقط در جعاله موضوع عمل می تواند مردد باشد بنابراین در این فرض نیز مانند دو مورد بالا معامله با موضوع مجهول باطل است.
۴️⃣طبق ماده چهار آیین نامه اجرایی قانون حمایت از حقوق مصرف کنندگان خودرو “عرضه‌کننده موظف است قیمت نهایی محصولات خود به همراه قید نوع، تیپ، رنگ و متعلقات، ضوابط و روش‌های مختلف فروش و فرآیند خرید را به صورت شفاف و روشن مطابق جدول مشخص شده در آیین نامه تهیه و در پایگاه اطلاع‌رسانی و نمایندگی‌های مجاز فروش خود، در دسترس متقاضیان خرید قرار دهد” در حالی که در شرایط پیش فروش اعلامی از سوی این خودرو ساز حتی نوع خودرو نیز مشخص نشده است حال چگونه می تواند نوع، تیپ، رنگ و سایر ویژگی های خودرو را مشخص نماید بنابراین آگهی انتشار یافته از سوی خودرو ساز خلاف شرایط مقرر در این ماده می باشد.
به طور خلاصه هیچ فرضی را نمی توان در قانون مدنی پیدا کرد که در آن موضوع معامله مردد باشد یعنی در زمان امضای قرارداد خریدار نداند چه خودرویی تحویل می گیرد. پس می توان نتیجه گرفت هر نوع فروش با فرض مجهول بودن نوع خودرو در زمان انعقاد قرارداد باطل است.
