حدود ۲۰ سال پیش برنامهای ورزشی و اختصاصی در حوزه فوتبال با عنوان «نود» در فضای رسانهای کشور متولد شد. سبک اجرای منحصربهفرد مجری، نوع کارشناسان دعوتشده به برنامه، روی آنتن زنده آوردن مسوولان و مدیران فوتبال و… از «نود» برنامهای خاص، ممتاز و بیبدیل ساخته بود.با گذشت زمان این برنامه به بخشی از نوستالژی فوتبالدوستان ایرانی تبدیل و صدالبته در آستانه ۲۰سالگی جوانمرگ شد. نوستالژی از آن جهت که چندین نسل از ورزشکاران، فوتبالیستها، جوانان، دانشجویان، فوتبالدوستان، خانوادهها و… را دوشنبهشبها تا پاسی از شب به خود مشغول کرد، خنداند، متاثر کرد و آگاهی بخشید. به طوری که تا چند روز پس از هر دوشنبهشب، نقل محافل و مجالس دورهمی میشد. و صدالبته در سالیان اخیر با شکلگیری شبکههای اجتماعی مجازی، به یکی از سوژههای پرطرفدار در این فضا تبدیل شد.
نود چگونه نود شد؟
۱- بخش عمده پاسخ به این سوال به شخص عادل فردوسیپور مجری توانمندی برمیگردد که کلاس اجرای زنده برنامههای ورزشی را به سطح بالایی ارتقا داد.مجری جوان، شاداب و خندهرو با پوشش ظاهر و متناسب، اجرای کمنقص (نداشتن گاف، سوتی و تُپق)، دعوت از کارشناسان باسواد ،رواج گفتمان نقد و نقادی در عرصه فوتبال، صبوری و آستانه تحمل بالا و زود تحریک نشدن، گفتوگوهای چالشی با مدیران و مربیان و داوران و میهمانان، به چالش کشیدن حضور سیاسیون در عرصه مدیریت فوتبال کشور و در کل رواج یک سبک خاص و در دستور کار خود قرار دادن رویکرد و گفتمان انتقادی در فوتبال کشور ویژگی او بود
۲- وجه برجسته برنامه نود رویکرد انتقادی آن بود. برنامه نود با تمام برنامههای ورزشی پیش و پس از خود یک وجه تمایز اساسی داشت و آن پرداختن نقادانه و تاباندن نور به عرصههای تاریک فوتبال کشور بود. تا جایی که بسیاری از صاحبنظران و کارشناسان سیاسی و اقتصادی بر این باور بودند که حوزههای سیاسی و اقتصادی ما هم در جهت شفافیت بیشتر به رسانه و نگاه مشابه نیاز دارند.
۴- وجه ممتاز دیگر برنامه نود دعوت از متخصصانی بود که سخنان ایشان روی آنتن زنده به نوعی عبور از خطوط قرمز سازمان صدا وسیما بود؛ برای مثال زمانی که دادکان رئیس اسبق فدراسیون فوتبال گفت: «من سه افتخار در دوران مدیریتم در فوتبال دارم: ۱- صعود تیم ملی به جام جهانی ۲۰۰۶، ۲- کسب مدال از رئیسجمهور در دولت اصلاحات و ۳- برکناری و عزل از ریاست فدراسیون فوتبال توسط دولت احمدینژاد
۵- برنامه نود چه کارکردی برای اعضای جامعه به معنی عام و «جامعه فوتبالی» به معنای خاص داشته است؟کارکرد آشکار این برنامه تفسیر و کارشناسی فوتبال کشور و هر آنچه درون مستطیل سبز میگذشت، بود. اما کارکرد پنهان برنامه نود جهتگیریِ پیکان نقد آن به سوی عرصه پنهان و غیرشفاف فوتبال کشور یعنی عرصه تصمیمگیریها و تصمیمسازیهای ناشی از حضور غیرمتخصصان در فوتبال و نیز نشان دادن بیکفایتی و ضعفهای مدیریتی مدیران غیرفوتبالی و سیاسی و تصمیمگیران سیاسی در عرصه فوتبال کشور بود
نود چرا نود نماند؟
۱- یکی از دلایلی که نود نود نماند، خود عادل فردوسیپور بود. در واقع مشکل از استاندارد نبودن فردوسیپور بود. چراکه وی فراتر از چارچوبها و استانداردهای ترسیمی سازمان صدا و سیما بود. بسیاری از مجریان و برنامههای ورزشی و غیرورزشی صدا و سیما، اعتبارشان را مدیون این سازمان بودند و هستند. اما اغراق نخواهد بود اگر بگوییم برنامه نود اعتبارش را از مجریاش میگرفت نه از این سازمان.
۲- به نظر میرسد سازمان و ساختار تشکیلات صدا و سیما با شفافیت و شایستهسالاری فاصله فراوانی دارد. در کمرنگی شایستهسالاری و شفافیت در این سازمان همین بس که مدیر جوان و کمتجربهای بهمحض مستقر شدن در جایگاه مدیریتی یکی از شبکههای سیما، در یک اقدام غیرقابل قبول و پرانتقاد، به حذف محبوبترین مجری کل سازمان و پربینندهترین برنامه ورزشی و غیرورزشی این سازمان دست میزند. اگر قرار بود شبکههای رسانهای یا اطلاعاتی- امنیتی معاند و بیگانه در یک طرح حسابشده، به تلویزیون ایران ضربهای دهشتناک وارد کنند، به این راحتی و موفقیتآمیز نمیتوانستند عمل کنند که مدیران سازمان به آن صدمه وارد کردند. به جز این مورد (حذف برنامه پرمخاطب نود)، حذف و امتناع از پخش آوای ملکوتی «ربنای استاد شجریان» در ماه رمضان، عدم دعوت از چهرههای برجسته علمی و فرهنگی و اجتماعی ناهمسو با سازمان، تبدیل کردن برنامههای تلویزیونی به ستاره- مربعهای مکرر و بازی با اعصاب و روان مخاطبان و… را میتوان به لیست محبوبیتستیزی این سازمان افزود/تجارت فردا