سازمان توسعه تجارت به منظور رفع مساله رفع تعهد ارزی صادرکنندگان کوچک و متوسط و حمایت از صادرات، واردات یک سری از کالاهایی که به عنوان کالای لوکس شناخته میشوند و در عین حال،کالای مصرفی و مورد نیاز جامعه محسوب میشود را به ارز حاصل از صادرات متصل کرده است تا تقاضا برای ارز صادراتی افزایش پیدا کند.
برابر مصوبه کارگروه هماهنگی سیاستهای ارزی و تجاری، مقرر شده تهاتر ارز صادرات خشکبار با واردات موبایل بالای ۳۰۰ دلار انجام گیرد. بر اساس آنچه که خبرگزاری ایسنا گزارش داده است، این مصوبه برای کل برند آیفون و سریهای N و S و Z سامسونگ و موبایلهای بیش از ۳۰۰ دلار اجرا خواهد شد. بدین ترتیب برای مدلهای یاد شده ارز نیمایی تخصیص داده نخواهد شد و این مدلها از این پس با قیمت ارز آزاد (با اختلاف ۱۰ تا ۱۵ درصد با ارز نیما) وارد کشور خواهند شد.
این مصوبه البته در روزهای اخیر با واکنشهای بسیاری مواجه شده و بعضا این تصور را ایجاد کرده است که واردکنندگان موبایل باید نسبت به صادرات خشکبار اقدام کرده و ارز حاصل از آن را به واردات موبایل اختصاص دهند؛
تفاوت نرخ ارز نیمایی و ارز بازار آزاد، عملاً شرایط را به سمتی پیش برده است که تقاضایی برای واردات در مقابل صادرات وجود ندارد و صادرکنندگانی که در حوزه خشکبار و گیاهان دارویی فعالیت میکنند، به دلیل آنکه نمیتوانند ارزشان را در سامانه نیما با نرخ نیمایی عرضه کنند، با مشکل رفع تعهد ارزی مواجه شدهاند. البته این مساله تنها شامل این گروه کالایی نیست و همه صادرکنندگان کوچک و متوسط را دچار مشکل کرده است.
ارز ارزان نیمایی تخصیص یافته به این کالاها که در شمار کالاهای لوکس قرار میگیرد، به دست مصرفکنندگان نمیرسد. سازمان توسعه تجارت به منظور رفع این مساله و حمایت از صادرات، واردات یک سری از کالاهایی که به عنوان کالای لوکس شناخته میشود و در عین حال، کالای مصرفی و مورد نیاز جامعه است را به ارز حاصل از صادرات متصل کرده تا تقاضا برای ارز صادراتی افزایش پیدا کند.
به نظر میرسد، هدف سازمان توسعه تجارت، بسط این سازوکار به بقیه کالاهایی است که نسبتا ضروری بوده اما به نوعی کالاهای لوکس محسوب میشوند تا به این ترتیب موانعی که در رفع تعهد ارزی صادرکنندگان کوچک و متوسط پدید آمده، رفع شود.
استفاده از ارز صادراتی برای واردات موبایل موضوع جدیدی نیست و در سال گذشته نیز، واردکنندگان موبایل ارز مورد نیاز خود را با ارز صادرات خشکبار تهاتر کردند. اما اینکه گفته میشود، واردکنندگان موبایل اکنون با سردرگمی مواجه شدهاند، به این دلیل است که عملاً در سامانه نیما ارزی به آنها تعلق نمیگیرد و احتمالاً این سردرگمی ظرف مدت کوتاهی برطرف میشود.
انتظار این است که این روش به مرور زمان به سایر بخشهای صادرات هم تعمیم پیدا کند و بدین ترتیب، تقاضا برای ارز صادراتی و واردات در مقابل صادرات ایجاد شود. نبود تقاضا برای ارز صادراتی و واردات در مقابل صادرات را ناشی از تفاوت نرخ ارز نیما و نرخ ارز بازار آزاد است. صادرکنندگان بزرگ در این سامانه ارز خود را به نرخ پایینتری عرضه میکنند و صادرکنندگان کوچک نمیتوانند از امکان سامانه نیما استفاده کنند. از این رو، بهترین روش این است که نرخ ارز نیمایی و نرخ ارز در بازار آزاد به هم نزدیک شود تا به طور کلی، مشکلات این چنینی هم برطرف شود.